RTL Nederland heeft als dominante commerciële marktpartij een wel heel aparte mening over het Nederlandse publieke omroepbestel zoals communicatiedirecteur Jacqueline Hekkers (mede in de hoedanigheid van woordvoerster van Fons van Westerloo) me namens het bedrijf liet weten. Het Luxemburgse mediabedrijf (RTL/de Holland Media Groep SA en het in Nederland gevestigde RTL Group Beheer BV) is van mening dat Nederland een ‘sterke publieke omroep’ dient te hebben. Wel dient een kerntakendiscussie gevoerd te worden, onafhankelijk toezicht (het huidige Commissariaat voor de Media voldoet niet in de optiek van RTL) en dienen richtlijnen en kriteria worden vastgelegd. RTL is verder van mening dat NOS thans toezicht op haarzelf. Naast dit alles voert RTL – als bekend – procedures tegen de Nederlandse staat bij de Europese Commissie (samen met eigenaar RTL Group SA en o.a. SBS Broadcasting BV) omtrent de financiering en de transparantie.

Hypocriet.
In het geval RTL Nederland is het bedrijf enigszins hypocriet. Hypocriet omdat de licentiehouder van RTL 4 en RTL 5 zelf op een wel heel eigenaardige manier publieke omroep bedrijft in Luxemburg die bovendien op uitermate twijfelachtige wijze plaats vindt. Immers RTL Télé Lëtzebuerg heeft een publieke taakopdracht meegekregen in een soort ruilhandel met de overheid waarbij RTL vooral financieel voordeel behaalt en uitzendlicenties in ruil voor elke dag een Luxemburgs televisiejournaal. Anno 2004 kent Luxemburgs nauwelijks concurrentie in de televisiesector en heeft RTL de meerderheid van de marktaandeel. In de radiosector heeft RTL niet meer de publieke status, maar is de marktdominantie van RTL zowel in zendervermogens als in luistercijfers zeer groot en marktverstorend te noemen. De publieke Luxemburgse omroep 100,7 is een zeer marginale culturele en informatieve publieke radiozender. Blijkbaar is dit een model van publieke omroep die de licentiehouder van RTL 4 en 5 alsmede RTL/de Holland Media Groep SA voorstaat als ‘sterke publieke omroep’?

Hypocriet 2
Aangezien RTL 4 en RTL 5 zelf weigeren om een Nederlandse licentie aan te vragen, zit de hypocrisie eveneens in het gegeven dat het als Luxemburgse omroep van alles te melden heeft over het Nederlands omroepstelsel. De NOS heeft zich nooit uitgesproken over bijv. de Luxemburgse situatie. Misschien wordt dat tijd!?

Zodra het bedrijf zelf wordt aangesproken over haar Luxemburgerschap trekt het in een terugtredende kramp. Illustratief is dat Fons van Westerloo als algemeen directeur van SBS Broadcasting BV verantwoordelijk is geweest voor het mede-indienen van een procedure tegen de zenders, terwijl Fons van Westerloo als directeur van RTL Nederland nu het Luxemburgerschap verdedigt. RTL 4 en RTL 5 (je zou ze ook als Allochtoonse zenders kunnen benoemen!) onttrekken zich volledig aan het Nederlands toezicht, waar andere zenders zich wel strikter aan deze regels dienen te houden. Toezicht op RTL 4 en RTL 5 en de toetsing of beide zenders zich aan Europese/Luxemburgse regels houden, blijkt bij navraag in Luxemburg bij de autoriteiten een groot raadsel. RTL 4 en RTL 5 geloven op woordvoersters met mooie ogen die verklaren dat beide zenders zich hieraan houden is even zo geloofwaardig als een klein kind die beweert nog nooit een koekje te hebben gegeten uit de koektrommel: iedereen begaat misstappen. Je zou het ook als marktbederf kunnen betitelen en een verstrengeling van belangen. Bij RTL Group SA zetelt een Luxemburgs regeringsvertegenwoordiger bij de vergadering van de Raad van Commissarissen en de vergadering van Aandeelhouders (zonder stemrecht overigens)

Zichzelf tegensprekend

RTL Nederland lijkt zichzelf tegen te spreken. Als onderdeel van RTL Group, ACT en AER (de televisie- en radiobranchevereniging in Europa) pleit het samen met het gezelschap van o.a. Berlusconi’s Mediaset en Tele 5 voor de afschaffing van reclame en het onthouden van elke vorm van mogelijke concurrentie met commerciele omroep. Indirect is dit een oproep tot opheffing van publieke omroepen: in het Verenigd Koninkrijk hebben commerciele omroepen en BSkyB (ook onderdeel van dit gezelschap) wel eens verklaard dat door het bestaan van de BBC (zonder reclame!) er marktaandeel wordt weggehaald waardoor andere commerciele omroepen worden beconcurreerd op valse gronden. Dan spreekt RTL Nederland zich tegen als ze roept dat ze voor een ‘sterke publieke omroep’ is.

Opportunistisch

RTL Nederland en haar directeur blijkt behoorlijk opportunistisch te handelen. Bij de entree van Fons van Westerloo maakte deze kenbaar niet langer een zeer harde opstelling te geven richting de publieke omroep. Blijkbaar is deze houding na het uitspreken hiervan inmiddels vergeten en is de oorlogsverklaring zoals Dick van der Graaf die enkele jaren geleden afgaf richting de Nederlandse publieke omroep onverkort van kracht.

Dominant

RTL Nederland is een dominante commerciele marktpartij. Met een omzet-marktaandeel in de televisie-reclamemarkt van 43,3 % geldt het algemene economische principe dat meer dan 40 % resulteert in een dominante marktpositie. Het betekent dat RTL zeer veel media-invloed heeft. Of dit een gezonde situatie is, daar hoor je niemand over bij RTL Nederland…..

Ten slotte:

SBS Broadcasting BV heeft in haar handelwijze een logischere opvatting. Zij hanteert in haar uitspraken de opvatting dat bij het verschijnen van het CDA-rapport het niet zozeer om instituties zou behoren te gaan maar over de taakopdracht die de publieke omroep hoort te hebben. De oorlogswijze die RTL hanteert, blijkt vanuit de uitspraken van SBS Broadcasting BV afwezig. Weliswaar steunt het de procedures in Brussel, maar behoort het niet tot de ondertekenaars van het ACT/AER document. Bovendien reageert het bedrijf op het CDA-rapport waar RTL Nederland slechts in afwijkende eenzijdige statements in antwoord op vragen verzandt.

Overigens laat dit onverlet dat in algemene zin naast de discussies over omroepverenigingen het best noodzakelijk is over de rol en taakopdracht van de commerciële omroep een discussie te voeren. De wijze waarop RTL Nederland dit echter aanpakt getuigt van zeer veel boter op haar Luxemburgse hoofd!