Het lijkt er op dat de kabelsector met de overname van aandelen Digitenne Holding BV door KPN zich door de minister van Economische Zaken (D66’er Laurens Jan Brinkhorst) en de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) in haar hemd gezet voelt. VECAI vertegenwoordigt met name de Top 4 van de kabelaars (UPC/UGC Europe, Casema, Essent Kabelcom en Multikabel/Primacom) die gezamenlijk 81,8 % van de Nederlandse tv-huishoudens tegen betaling van radio- en televisiesignalen bedient. De uitspraak van VECAI-directeur Rob van Esch “Het lijkt wel alsof er in Den Haag achterkamertjes zijn waarvan KPN de sleutel heeft” (Telegraaf) behoeft wellicht enige nuancering over de vraag of VECAI zelf regelmatig niet over dezelfde sleutels beschikt…
Het Nederlands DVB-T model is onder Paars II op 31 januari 2002 (afgiftedatum licentie Digitenne Holding BV en NOS) ontstaan als ‘kind’ van de toenmalige verantwoordelijke staatssecretarissen Rick van der Ploeg (PvdA) en Monique de Vries (VVD) in een betaalmodel. Een situatie waarin de Staat der Nederlanden in Digitenne Holding BV middels haar meerderheidsbelangen in het NOB Holding NV (100 %) en Nozema NV (59 %) indirect een controlerende rol heeft dankzij de 60 % van Nozema NV en NOB Holding NV in Digitenne Holding BV, waarbij Nozema NV een specifieke rol heeft bij het zendernetwerk van Digitenne.
Rapportages en gedragingen van de huidig minister van Economische Zaken (D66’er Laurens Jan Brinkhorst) binnen en buiten het parlement zijn een bewijs van de sturende rol op de achtergrond. Dat KPN (19,3 % van de Staat der Nederlanden) haar belang wenst te vergroten is bediscusseerbaar te noemen vanuit een marktbeschouwende optiek op afstand. Sowieso is betwijfelenswaardig of het monopolie op commerciële uitzendingen in de ether (immes analoge etheruitzending van commerciele omroep bestaat niet in Nederland!) bij EEN partij gelegd behoort te worden die dit in gecodeerde vorm uitzendt. Samen met Zweden is Nederland in Europa de uitzondering op een breed vrij beschikbaar (ongecocdeerd) DVB-T aanbod.
Als kabelbedrijven door de politiek niet bij alle mogelijke onderwerpen die haar aangaan worden betrokken, begint deze met het schreeuwen van moord en brand middels VECAI.
VECAI is daarin selectief verontwaardigd. Op 14 november jl. kondigde UGC Europe (de moeder van UPC) aan dat de overnameplannen van Canal+ (inclusief Canal Digitaal Satellliet) na maandenlange onderhandelingen niet doorgingen. Hieruit bleek dat UGC Europe blijkbaar de intentie had om zowel de grootste Nederlandse kabeltelevisie-infrastructuur te bezitten, alsmede de enige aanbieder van Nederlandse digitale satelliet-televisie (Canal Digitaal Satellliet). Blijkbaar had VECAI GEEN problemen met het idee dat daarmee twee concurrerende infrastucturen in EEN hand zou komen. Nu geeft VECAI wel aan in een brief aan de minister van Economische Zaken dat ze dit in het geval van DVB-T en KPN (telefonie/ADSL) een probleem vindt….
Toen ik in september belde met één van de grootste kamerfracties in de Tweede Kamer, toen in het parlement een voorstel lag over het uitbreiden van het minimum wettelijk basispakket op de kabel, kreeg ik als reactie van een fractie-assistent de mededeling dat vertegenwoordigers van de VECAI net weg waren! Het voorstel werd overigens kort daarna verworpen.
Uiterst merkwaardig is dat een wetswijziging als hamerstuk (zonder discussie) door het gehele parlement is aanvaard waardoor de verplichting om alle VRT-zenders als must carry op de kabel is gewijzigd in twee zenders. Hierdoor kent de tijdelijke derde sportzender van de VRT (Sporza) niet automatisch een wettelijke distributieplicht. De wijziging is ingevoegd in een algemene wijziging die niets met de kabel van doen had, maar ging over de verlaging van de bijdrage voor de publieke landelijke omroepen. Los van de vraag of het een terechte of onterechte wijziging is, blijkt hieruit vermoedelijk de ‘hand’ van VECAI als succesvolle lobbyist.
Het venijnige van VECAI is dat deze als vertegenwoordiger van dominante marktpartijen (televisiedistirbutie) de andere dominante marktpartij (telefonie, KPN) telkenmale aanvalt. Op het moment dat de kabelsector wordt aangesproken op haar eigen gedrag, treedt veelal een verontwaardige zielige reactie op alsof de rest van de wereld het niet begrijpt. Dit terwijl het voor kabelexploitanten vrij is om allianties te sluiten met mobiele telefoonoperators; een markt die KPN wel bedient, maar kabelaars niet. Eveneens is het vrij aan kabelaars om sterker te concurreren met KPN door het aanbieden van telefonie (thans doet alleen UPC dit opzichtelijk).
Het is enigszins ongeloofwaardig dat Multikabel aankondigt Digitenne Holding BV te willen overnemen. Alhoewel het uitgebrachte ‘bod’ theoretisch op 1 euro kan liggen, is de situatie voor Multikabel zelf in de afgelopen periode enigszins penibel te noemen Multikabel is onderdeel van het Duitse Primacom AG dat in New York als zogeheten ‘pennystock’ op de Over The Counter (OTC) beurs en in Frankfurt genoteerd staat. Het bedrijf staat er financieel slecht voor en zal in juni worden overgenomen door Apollo Management LP, JPMorgan Chase Bank (gezamenlijk het consortium BK Breitband Kabelnetz Holding GmbH vormend). John Malone’s Liberty Media speelt hier met zijn 26,7 % belang in Primacom AG tot nu – net als bij UGC/UPC – een rol van betekenis. In dit kader klinkt het vreemd als een Primacom-dochter een overname van Digitenne zou plannen. Aangezien Primacom AG beursgenoteerd is en door Primacom AG geen melding gemaakt wordt van de idee-en van de 100 % dochter Multikabel, zijn deze vermoedelijk eerder ten behoeve van lobby te voeren procedures dan dat het om een serieus te nemen plan gaat. Noot: Primacom AG heeft in tegenstelling tot gebruikelijk nog steeds haar jaarcijfers 2003 niet gepresenteerd.
Overigens blijkt de kabelsector in Duitsland (56 % van de tv-distributiemarkt) ook te ageren tegen DVB-T. Het gegeven dat tv-zenders in DVB-T aldaar ongecodeerd uitzenden, is voor de kabelaars reden procedures met de beschuldiging van oneerlijke concurrentie aan te spannen. In Duitsland zenden commerciële tv-zenders overigens ook analoog (ongecodeerd) in sommige gebieden in de ether uit…
Referenties:
De Brief van Rob van Esch van VECAI
Persbericht Multikabel inzake interesse overname Digitenne
Persbericht 14 november 2003 afblazen overnameplannen UGC Europe / Canal+-Canal Digitaal Satelliet