RTL 4 en RTL 5 zijn formeel Luxemburgse zenders. Binnen de Europese Unie bestaat er dankzij de richtlijn ‘Televisie Zonder Grenzen’ de regel dat minimaal 50 % van de uitzenduren uit Europees produkt dient te bestaan (uitgezonderd nieuws, sport, reclame, homeshopping en spellen). In Nederland bleek na controles door het Commissariaat voor de Media dat geen Nederlandse generalistische commerciele zender zich hieraan houdt. RTL 4 en RTL 5 zijn buiten deze officiële controles gebleven dankzij hun Luxemburgse status.
Woordvoerder Jaap Paulsen heeft namens RTL Nederland verklaard dat RTL Nederland ”De quota-percentages voor RTL 4 en RTL 5 [..] aan RTL Group SA verstrekt, die ze op hun beurt weer aan het Luxemburgse Commissariaat verstrekken. Wij horen daar verder niks meer van, maar dat komt waarschijnlijk ook omdat we gewoon voldoen aan onze verplichtingen.”
Aangezien deze stellingname met name voor RTL 5 oncontroleerbaar is en tot vraagtekens oproept, heeft DutchMedia een formele schriftelijke vraag hierover verzonden aan de Luxemburgse afdeling ‘Service des Médias et des Communications’ dat onderdeel uitmaakt van het ministerie van de minister-president. Ook is dezelfde vraagstelling verstuurd aan de ‘Conseil National des Programmes’. Dit omdat niet geheel duidelijk is waar het toezicht en de naleving hiervan onder valt.
RTL 4 en RTL 5 kunnen zich dankzij hun Luxemburgse status veelal onttrekken aan het Nederlands toezicht. Niet helder is hoe en of deze zenders uberhaupt worden gecontroleerd op de naleving van Europese regelgeving. Getuige het algemene principe dat nagenoeg alle radio- en tv-zenders wel eens regels overtreden, zou het vreemd voorkomen indien RTL 4 en RTL 5 roomser zouden zijn dan de paus. Met name in concurrentieel opzicht is daarbij de vraag hoe en of er toezicht en naleving plaats vindt. RTL Nederland heeft met haar zenders (waaronder ook het Nederlandse Yorin valt) een redelijk dominante marktmacht dankzij een tv-omzetaandeel (over 2003) dat hoger is dan 43 %. Dankzij de vrijere reclameregels te Luxemburg kan vooral RTL 4 hiervan profiteren.
DutchMedia heeft besloten tot de vraagstelling over te gaan omdat het vanuit journalistiek oogpunt via regulier contact met de Luxemburgse autoriteiten geen antwoorden kon verkrijgen over de kwestie. Bovendien is het in Nederland normaal dat het Commissariaat voor de Media rapporteert over de Nederlandse zenders en daar regulier verantwoording over aflegt. De door Jaap Paulsen gegeven antwoorden in naam van RTL Nederland beschouwt DutchMedia als een weigering tot openheid over de kwestie.
UPDATE: volgens oude informatie over het jaar 2000 waarin de Europese Commissie summier rapporteert over de EU-landen, blijkt dat RTL 4 (49 %) zich niet hield aan de Europese richtlijn. In 1999 hield ook RTL 5 (46 %) zich niet aan de richtlijn. Uitgebreide rapportages zijn er echter niet. De informatie van de Europese Commissie is hier te vinden.
Hier is de brief zoals verstuurd na te lezen (in het Frans, RTF document)
