Aanbesteding voor de landelijke zenderexploitatie van de digitale ongecodeerde etheruitzending van Nederland 1, 2 en 3 alsmede de regionale omroep hoeft niet plaats te vinden. Dit stelde CDA-minister Maria van der Hoeven naar aanleiding van een debat in de Tweede Kamer over de etherdigitalisering van de publieke tv-zenders. KPN en de Nederlandse Omroep Stichting (NOS) hebben hierover een onderlinge overeenkomst afgesloten onder toeziend oog van het ministerie van OCW. Voor de zomer zag het er nog naar uit dat de publieke tv-zenders in de ether alleen gecodeerd digitaal zouden uitzenden na de uitschakeling van analoge etherzenders. Op wens van de Tweede Kamer is dit omgezet in ongecodeerde uitzendingen en satellietuitzendingen voor een aantal regionale zenders.
Tijdens het debat stelde de CDA-minister dat het lopende contract tussen de KPN-dochter Digitenne en de NOS loopt sinds 2002 en loopt tot 2008. “Daarna is de situatie open. Distributie is een zaak van de NOS, contractuele informatie ligt daar,” aldus Van der Hoeven.
Volgens haar dient ‘als het contract afloopt dan opnieuw een vrije aanbesteding plaats te vinden’. De mediaminister verwees naart de NOS die in haar optiek zelf beslist over de aanwending van middelen. De staat stelt daarbij – volgens de minister – middelen ter beschikking aan de NOS voor de taken die ze haar opdraagt.
Van der Hoeven weigerde ondanks aandringen vanuit de Tweede Kamer nadere financiële en inhoudelijke informatie te verschaffen over de achtergronden van de overeenkomst tussen KPN en de NOS en hoe de OCW-bijdrage eruit ziet. De mediaminister vindt dat als ze dat zou doen daarmee de embargoregeling omtrent Prinsjesdag doorbroken zou worden. Wel liet de bewindsvrouwe doorschemeren dat de de middelen uit ‘nieuw’ geld komen en niet ‘uit bestaande posten’.
Bij de presentatie van de OCW-begroting 2007 zal pas duidelijk worden hoe het kabinet de free to air DVB-T uitzendingen van Nederland 1, 2 en 3 en de regionale zenders zal financieren. Bij het voorstel van PvdA-zegsman Martijn van Dam en ChristenUniewoordvoerder Slob om de bij de switchover voorgestelde en ingeboekte bezuiniging van 11 miljoen structureel en 10 miljoen euro bij de NOS te schrappen, zei minister Van der Hoeven zich bij aanvaarding van dat voorstel af te vragen of het hele switchover plan dan wel door kan gaan. “Ik kan die 21 miljoen euro toch niet uit mijn duim zuigen?” aldus de OCW-minister schertsend. Van Dam en Slob denken dat met het schrappen van de bezuiniging de NOS als publieke landelijke omroep in financieel zwaar weer geholpen is.
In het debat benadrukte de minister verder dat er ‘GEEN sprake is van staatssteun’. De middelen zijn in de optiek van de minister bestemd voor uitzending van de landelijke publieke omroep, waaraan de NOS uitvoering geeft. Volgens de minister zijn er nu ook kosten verbonden aan de analoge etheruitzending en nu de situatie digitaal Free to air wordt, is dat ‘voor het kabinet reden om extra middelen ter beschikking te stellen’. De situatie is tot 2010 geregeld, de duur van de NOS-concessie. De extra kosten zijn volgens minister Van der Hoeven ‘zo geregeld dat ze marktconform zijn en er geen idiote dingen gebeuren.’
Uit een door het ministerie van OCW aan DutchMedia beschikbaar gesteld document blijkt dat OCW omtrent het free to air gaan van de NOS-uitzendingen een bemiddelende rol heeft gespeeld opdat dit gerealiseerd kon worden, maar OCW laat in het midden of ze daarin beslissend is geweest en verwijst voor de beslisverantwoordelijkheid door de NOS.
Broadcast Partners gaf aan overvallen te zijn door de belangstelling voor het onderwerp. Een woordvoerder zegt daarover: “Desgevraagd hebben wij vragen beantwoord over de kwestie en een mening gegeven. Het heeft voor ons niet zoveel zin dat de kwestie politiek stof doet opwaaien, want daar kopen we eigenlijk niet zoveel voor. Enfin, het loopt zo en inderdaad klopt het niet dat het contract van de NOS voor de DVB-T zenderexploitatie niet is aanbesteedt en nu nog verder wordt uitgebreid, zonder de spelregels daarvoor te volgen. Als het simpelweg hetzelfde contract zou betreffen en allemaal al in 2002 geregeld zou zijn, zoals wij begrepen dat de minister heeft gezegd, dan waren er geen heronderhandeling en nadere afspraken nodig geweest. Maar toch blijken OCW, KPN en de NOS nu juist daarover afgesproken te hebben. Je kunt niet een contract van beperkte omvang sluiten buiten de aanbestedingsregels om en vervolgens de aanbestedingsregels nogmaals uithollen door later allerlei dingen gewoon toe te voegen. Dit is gewoon rommelig en slecht geregeld en komt neer op staatssteun, denken wij. Het hoort natuurlijk niet. En het wordt tijd dat dit soort gedoe eens ophoudt! Het ontbreekt aan echte transparantie en dat kost de belastingbetaler onnodig veel geld.”
De NOS Raad van Bestuur verklaarde zelf eerder middels haar woordvoerder – net zoals de CDA-minister – dat er geen noodzaak bestaat tot aanbesteden aangezien het een bestaand contract behelst in haar optiek. Nadere informatie daarover wilde NOS desgevraagd niet geven.
Komende dinsdag zal de Tweede Kamer stemmen over het ingediende wetsvoorstel omtrent de financiële implicaties. Maria van der Hoeven hoopt daarna de digitalisering van de analoge ethertelevisiezenders op 27 november te kunnen doorzetten. De al gestarte (foutieve) campagne noemde minister Van der Hoeven een ‘bedrijfsfout’ en is om die reden gestopt. Zo snel mogelijk zal na de aanvaarding van het wetsvoorstel een correcte campagne worden opgestart.