De verzelfstandiging van NOS-RTV, het verantwoordelijke onderdeel van de Nederlandse Omroep Stichting dat nieuws, sport, teletekst en evementenuitzendingen maakt is een onzinnig plan. PvdA-minister Plasterk wil dit onderdeel verzelfstandigen omdat in zijn optiek daarmee de publieke landelijke omroep beter geordend zou zijn. En aldus creëert Plasterk bewust meer bureaucratie, maar maakt Plasterk het ook mogelijk voor toekomstige minsiters van media, politiek directere invloed te verkrijgen op de NOS-RTV uitzendingen. Immers als een gepland model van ministeriele benoeming op bestuursniveau doorgaat, van een bestuur dat zich exclusief met de taken van NOS-RTV bezig zal moeten houden, kan de verleiding van ministers groter worden om politieke ‘vrienden’ daarin te benoemen. Sporen van politieke benoemingen zijn algemeen bekend in het publieke omroeplandschap, terwijl dit ‘officieel’ uiteraard niet aan de orde is.

De uitzendingen van NOS Studio Sport, NOS Journaal en de evementen die de NOS kan brengen, stammen in feite uit het aloude verzuilde systeem van omroepverenigingen die in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw is ontstaan. Tot 1995 waren ook uitzendingen van culturele aard, alsmede minderheden en een aantal andere taken ondergebracht bij de NOS als zijnde de ‘gezamenlijke taken’ die dan niet bij omroepverenigingen thuishoren. Maar die taken van de NPS zouden en moesten worden verzelfstandigd. Destijds officieel omdat de politiek niet wilde dat voorzitters van omroepverenigingen zich via de NOS-besturen daarmee bezig zouden behoren te houden. Echter, voorzitters van omroepverenigingen zetelen niet meer in de Raad van Toezicht van de NOS en daarmee is hun invloed weg bij de NOS. De ironie wil dat vooral de NPS de afgelopen jaren politieke kopstukken als voorzitters heeft gekend. Tot voor kort Roger van Boxtel (D66) en sinds kort Gerd Leers (CDA).

Thans is het zo dat NOS-RTV een afdeling is van de Nederlandse Omroep Stichting. De Raad van Bestuur van de NOS is wettelijk verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding, Gerard Dielessen is wettelijk gezien een ‘programmadirecteur’ met gedelegeerde taken. NOS-RTV is zichzelf met alleen de programmatische taken voor nieuws, sport, teletekst en evementen aan het optuigen als organisatie met bijbehorende leidinggevenden die allerlei afdelingen zou behoren te hebben om een volwaardig bedrijf te zijn. De afgelopen 13 jaar is doordat de NOS alleen deze taken had, de hoeveelheid aan met name sportuitzendingen en de inzet van de publieke omroep daarvoor exponentieel toegenomen. Opvallend genoeg moet daarbij nieuws veelal het onderspit delven ten faveure van de sport. Voorbeeld is hoe ook deze weken op Radio 1 actualiteiten voor sport moet wijken en hoe ook op televisie dit veelvuldig het geval is: sportnieuws in het NOS Journaal is eerder regel dan uitzondering deze zomer, naast de talloze sportuizendingen van diezelfde NOS. De ‘superhoofdredacteur’ Hans Laroes die over alle journalistieke nieuwsactiviteiten de leiding heeft, heeft de lijn uitgezet dat zijn organisatie niet zozeer verslag moet doen van hetgeen in de wereld aan feiten speelt, maar eerder de lijn uitgezet dat de NOS de taak zou hebben om ‘uit te leggen’ wat er gebeurd en nieuws inzichtelijk te maken. Dat lijkt een subtiel verschil, maar is uiteindelijk een enorm verschil in de uitwerking van hoe nieuws te brengen. Een uitleg over pak hem beet energieprijsvergelijkingen of wat een uitkeringsituatie nu wel of niet betekent is hoe interessant ze ook kunnen zijn, geen weergave van nieuwsfeiten. In het politieke seizoen grossieert het NOS Journaal met een bijna dagelijkse weergeve van slechts een selecte groep politici (de ene keer links de andere keer rechts), om vervolgens niet de mening van een afdoende breed politiek spectrum weer te geven, om dat nieuws tot ojectiveerbaar nieuwsfeit te laten zijn. Bekend zijn de ‘plannen’ van bepaalde politieke partijen die als nieuws worden gebracht. Bovendien investeert de NOS in de doorgaande versimpeling van het nieuws (door sommigen gezien als verkleutering) op zowel Radio 3FM als Nederland 3, in haar drang ‘publiek’ te bereiken, ongeacht de kwaliteit van hetgeen ze brengt.

Bij een verzelfstandiging is te verwachten dat kosten, noch moeite gespaard zullen worden om die lijnen door te zetten, maar dan met een eigen zelfstandige ‘rechtvaardiging’. De vraag is of voor het verder profileren van een losse organisatie binnen het publieke bestel, het publiek doel wordt gediend.

De Hilversumse publieke omroepsector is zeer goed in het bureaucratiseren van haar systeem en dat dankzij de wetgever (parlement en regering). De omroepverenigingen die publieke financiering verkrijgen om publieke omroep te kunnen zijn, kennen al een behoorlijke dosis bureaucratie die in geen ander Europees land bij de publieke omroep op deze wijze voorkomt. Het argument dat Nederland goedkoop zou zijn bij haar publieke omroepstelsel, wordt altijd opgevoerd, maar of dat ook efficiency en effectiviteit omhelst is een andere vraag: waar elke omroepvereniging haar eigen marketingafdeling heeft, haar eigen communicatie-afdeling, haar eigen directeuren en mangement, alsmede al dan niet te huren gebouwen, is dat niet te vinden in andere landen. Netzomin als dat de ratio het verliest van vreemde omrepverenigingenpolitiek als het bijvoorbeeld gaat om de keuze van de invulling bij themazenders (omroepverenigingen moeten ‘te vriend’ worden gehouden). Bovendien wordt in internationale vergelijkingen bijna nooit de publieke lokale en regionale omroep meegerekend, taken die in veel landen ofwel niet afzonderlijk bestaan ofwel geintegreerd zijn bij de nationale publieke omroep.

Wetende dat de financiering van de publieke omroepverenigingen voor de komende jaren verzekerd is zolang CDA en PvdA in Nederland in de regering zetelen, zal dat stelsel de komende tijd niet worden gewijzigd. Wat echter onbegrijpelijk is, is een plan tot meer bureaucratie van de auteur van het PvdA-verkiezingsprogramma. Je zou eerder een omgekeerde beweging verwachten.
De voormalig D66-staatssecretaris Medy van der Laan kwam zelf met een plan tot reorganisatie van publieke omroep waarvan ze ongeveer de laatste politica was die daar echt achter stond. Het was een halfbakken compromisplan die tussen toenmalig coalitiepartijen was uitgeruild, waar niemand zin in hand. Opvallend genoeg steunde het CDA dat eerst om nu een heel andere koers te varen in haar omroepbeleid.

Nederland kent naast NOS-RTV en de NPS ook Educom die verantwoordelijk is voor uitzendingen van Teleac/NOT en RVU. Laatstgenoemde kennen dan weer hun eigen organisatie met ook weer besturen, directies en programmaraden. Educom kent dan ook weer een eigen bestuur en programmaraad. Naast een bestuur en directie kent ook de NPS een programmaraad. Plasterk heeft gesteld bij zijn aantreden de media niet te willen revolutionaliseren. Als Plasterk daadwerkelijk tot een heldere visie zou willen komen dit advies.

Richt één taakorganisatie (onder de naam NOS-Content) op die de niet-ledengebonden taken van NOS-RTV, NPS en Educom onder haar hoede neemt. Fuseer de bedrijven tot één bedrijf die sport, nieuws, educatie, cultuur, multiculturele produkties tot kerngebied heeft, met verschillende afdelingen. Maar wel vallend onder de Raad van Bestuur van de Nederlandse Omroep Stichting. En met één programmaraad uit de verschillende disciplines. En met een duidelijk charter die wettelijk wordt verankerd, met duidelijke verplichtingen die afdwingbaar zijn opgenomen in de Mediawet, waarbij het Commissariaat voor de Media de toezichthoudernde taak heeft. Alsmede ook duidelijke verantwoordingsplichten die transparant moeten worden gecommuniceerd. Als dit zou gebeuren, zou het nieuwe bedrijf acuut geld over houden aangezien allerlei dubbelfuncties komen te vervallen. Als elke publieke omroeporganisatie in Europa in staat is de genoemde disciplines in één organisatie te kunnen herbergen, waarom zou Nederland dat dan niet kunnen?

David de Jong

N.B. Dit artikel is een column met een mening; geen journalistiek artikel

Koninklijke KPN NV verhoogt per 1 oktober het abonnementstarief van “Digitenne van KPN”. De abonneetelevisiedienst via de digitale ether (DVB-T) die de populaire Nederlandse commerciele zenders biedt, alsmede erotiek, zal per 1 september 7,50 euro per maand kosten; 55 eurocent per maand meer dan thans het geval is. KPN’s directeur klantencontact Jacob Middeldorp schrijft in een brief aan abonnees dat KPN de gewaardeerde lage prijs ‘graag’ zo wenst te houden. “Maar door stijgende inkoopkosten” verhoogt KPN de prijs ‘iets’. Het huidige tarief is op 1 augustus 2007 van kracht geworden. Daarvoor kostte Digitenne van KPN nog 9,95 euro per maand. Na invoering van het Digitenne-tarief van 6,95 euro per maand zag KPN haar televisieklantenbestand stijgen van 337.000 op 30 juni 2007 naar 620.000 op 30 juni jl. (een heel klein deel hiervan is IPTV/KPN Interactieve TV klant).Klanten die een DVB-T ontvanger van KPN huren betalen overigens per 1 oktober ook iets meer: voortaan 3,50 euro per maand per ontvanger in plaats van 3 euro per maand. Ontvangst van de publieke zenders via de digitale ether (DVB-T) blijft ongecodeerd en daarmee kosteloos.

De veiling van Veronica Uitgeverij is door ProSiebenSat.1 Media AG elf dagen geleden begonnen. De uitgeverij die uit Veronica Magazine en TotaalTV bestaat is door het Duitse mediabedrijf te koop gezet omdat ze geen synergie ziet met de andere activiteiten van het bedrijf (SBS 6, Net 5, Veronica). Eerder dit jaar werd al duidelijk dat Veronica Uitgeverij te koop werd gezet. De directie van ProSiebenSat.1 Media AG verklaarde in een telefonische persconferentie naar aanleiding van de halfjaarcijfers dat ze verrast is door de ‘grote interesse’ uit zowel Nederland als daarbuiten. Zowel strategische als financiële investeerders hebben zich gemeld om een bod te doen op de uitgeverij die het grootste omroepblad van Nederland omvat. De ProSiebenSat.1 Media AG-directie stelde dat verzekerd is dat de onderliggende data (lees de programmagegevens waaronder die van Nederland 1, 2 en 3, red.) verzekerd zijn en dat met Vereniging Veronica afspraken zijn gemaakt over behoud van het merk Veronica. Volgens ProSiebenSat.1 Media AG draait Veronica Uitgeverij met een EBITDA (winst voor rente, belasting, afwaardering en amortisatie) van 25 miljoen euro per jaar en ‘zeer hoge marges’ dichtbij 35 %. Over het prijsniveau van de ingeschatte opbrengst voor ProSiebenSat.1 Media AG van Veronica Uitgeverij wilde het mediabedrijf niets kenbaar maken. “De komende maanden moet dit duidelijk worden, we zijn positief over het proces,” aldus een directielid tijdens de telefonische persconferentie. Eerder gaf Telegraaf Media Groep NV te kennen geinteresseerd te zijn in een overname van Veronica Uitgeverij. Telegraaf Media Groep NV heeft sinds 1 augustus jl. 6 % van de econmische aandelen in handen en 12 % van het stemrecht. Volgens een woordvoerder van de Telegraaf Media Groep houden de twee ProSiebenSat.1-commissarissen van de Telegraaf Media Groep zich afzijdig van de discussies die hierover gevoerd worden bij het Duitse mediaconcern. De Brits/Amerikaanse investeerdersmaatschappijen KKR en Permira controleren het Duitse mediaconcern.
Eric Dekker van de Nederlandse tak van ProSiebenSat.1 Media AG relativeert desgevraagd tegenover DutchMedia de verkoop: “De vraag is uiteindelijk of de biedende partijen voldoende kunnen afrekenen. Er is altijd nog een kans dat Veronica Uitgeverij onderdeel kan blijven van de groep. De wens tot verkoop ligt er. Er is veel belangstelling, maar zolang er geen handtekening is gezet , blijft het even afwachten.”

De resultaten van het Duitse mediaconcern ProSiebenSat.1 Media AG over het eerste half jaar van 2008 zijn teleurstellend te noemen. Het bedrijf waar SBS 6, Net 5, Veronica TV en het in de verkoop gezette Veronica Uitgeverij onderdeel van zijn, boekte een omzet van 1,53 miljard euro en een netto winst van 56,08 miljoen euro. Vergeleken met de eerste helft van 2007 toen ProSiebenSat.1 Media nog geen bezit had over de voormalige SBS Broadcasting SARL operaties, boekte het concern een netto winst van 130,878 miljoen euro op 1,05 miljard euro omzet. Indien het concern in het eerste half jaar van 2007 gelijkwaardig was, dan boekte het bedrijf een omzetdaling van 48,7 miljoen euro met een EBITDA-daling 72,7 miljoen euro.

De televisie-operaties in Nederland (SBS 6, Net 5 en Veronica TV) en Vlaanderen (VT4, Vijf TV) boekten gezamenlijk een omzet van 199,03 miljoen euro in het eerste half jaar van 2008 tegenover 202,18 miljoen euro aan omzet in het eerste half jaar van 2007. Alhoewel de gezamenlijke omzet in Vlaanderen en Nederland daalde, steeg die in Nederland. De omzet van de Nederlandse tv-operaties (SBS 6, Net 5 en Veronica TV) steeg immers met 3 %. Resultaatcijfers en losse cijfers per land maakt ProSiebenSat.1 Media AG niet bekend. Het omzetaandeel van de Duitstalige activiteiten is voor ProSiebenSat.1 Media thans 56,8 %. 25,5 % komt uit niet-Duitstalige televisie-activiteiten. De Duitstalige televisie-omzet daalde daarbij relatief fors met 6,95 % naar 869,4 miljoen euro. Met name in het tweede kwartaal verloor het bedrijf in Duitsland met o.a. ProSieben en Sat.1 alsmede Kabel Eins en N24 8,8 % aan omzet. De omzet voor de niet Duitstalige televisie-activiteiten stegen licht met 2,11 %. Volgens het bedrijf zijn acceptatieproblemen bij een nieuw reclameverkoopmodel en een teruggang in de televisiereclamemarkt reden voor de teleurstellende cijfers. Bovendien wijst het bedrijf op een teruggang van reclameklanten ten tijde van het WK Voetbal dat in Oostenrijk en Zwisterland is gehouden die resultaten beinvloedde. Het bedrijf hoopt in het tweede half jaar marktaandeel terug te winnen. De directie stelt voor het boekjaar 2008 dat er weinig zichtbaarheid in de reclamemarkt is; toch denkt het bedrijf in Duitsland haar pretaties te kunnen verbeteren door o.a. bezuinigingen alsmede een verkoop van de betaaltelevisie-activiteiten in Scandinavie (C More Group aan TV4). Ook een verkoop van Veronica Uitgeverij is gepland. Eric Dekker zegt namens de Nederlandse tak ProSiebenSat.1 Media AG desgevraagd tegen DutchMedia dat het in Nederland “in alle opzichten wèl goed gaat. Op zakelijk gebied zijn we tevreden. Wij zien geen teruggang van televisiereclamebestedingen.” De woordvoerder kan niet in gaan op de losse Nederlandse cijfers.

Het merk Sky Radio van de Sky Radio Groep die voor 85 % in handen is van de Telegraaf Media Groep NV is voortaan alleen nog als Nederlands radiostation te beluisteren. Gisteren heeft de Duitse versie van Sky Radio in Hessen zich omgedoopt in Radio BOB! en werd na ruim 6,5 jaar het merkgebruik in Duitsland gestaakt. Het merk Sky Radio is overigens in handen van News Corp, die het bedrijf tot 2006 in handen had. Sky Radio Groep heeft de merknaam in licentie verkregen.

“Er is een groot verschil tussen Nederland en Duitsland. Sky Radio is een begrip in Nederland en kon als een van de eerste commerciele zenders groot worden. Die positie heeft Sky Radio in Duitsland en in Hessen nooit gehad. We zijn daar laat begonnen en moeten in een gevestigde markt met een dominante commerciele zender (Hit Radio FFH) alsmede de publieke HR-zenders concurreren. We zijn daar een tijdje bezig geweest en het is heel moeilijk om daar tegen op te boksen. We hebben een tijdje gezocht naar een partner en hebben samen met Regiocast besloten om het radiostation een nieuw gestalte te geven. De tijd zal leren of dit format met rock en pop zal werken.” aldus Martin S. Banga die als directielid van Sky Radio Groep een verantwoordelijkheid draagt voor de aansturing van het 51 % belang in Radio BOB! Regiocast verkreeg het 49 % belang in november 2007.

Radio BOB! is in feite het derde format dat het door Sky Radio gecontroleerde Duitse radiobedrijf inzet. Het ‘eerste’ format dat Sky Radio uitprobeerde was in feite het vanuit Nederland verduitste soft-pop format in non-stop vorm. Op 11 januari 2005 werd dat overboord gezet met een gepresenteerd ‘superhits’ (hitradio) format. Dit bleek niet te werken waarop niet alleen het format maar ook de naam Sky Radio overboord is gezet in Hessen.

Radio BOB! omvat rock en pop, volgens het radiostation van absolute ‘klassiekers’ tot actuele nummers. Muziek vn The Stones, The Who, Led Zeppeling, Pink Floyd alsmede Lenny Kravitz zijn volgens het radiostation onderdeel van de vezels van de zender. De radiozender bestaat grotendeels uit nieuwe jocks. Daarbij is het station trots op de komst van DJ’s die ook bij AFN (American Forces Network) hebben gewerkt, die overigens nog steeds uitzendt in o.a. Hessen.

De introductie van Radio BOB! was met enige geheimzinnigheid omgeven. “We wilden de concurrentie niet te voren inlichten,” aldus Banga. Vlak voor de introductie is in de nacht van maandag op dinsdag jl. op veel plekken in Hessen buitenreclame opgehangen als onderdeel van een grote promotiecampagna voor Radio BOB! Volgens Banga is het een personificatie voor de luisteraar van het radiostation. BOB is geen afkorting.

De Duitse operatie van Sky Radio Groep draaide tot nu toe verliesgevend. Met het nieuwe Radio BOB! is het de bedoeling dat in het kalenderjaar 2009 deze winstgevend zal worden, zo stelt Banga.

Sky Radio was eerder actief in Denemarken en Zweden. De Deense operatie stopte in november 2005 na circa vier jaar, aangezien Sky Radio van mening is dat de overheid beloofde dekking niet levert. Voor deze operatie die in handen is gebleven van News Corp, vinden nog juridische procedures plaats die News Corp tot nu toe heeft verloren. In Zweden was Sky Radio circa een jaar actief in 1998/1999. De merknaam Sky Radio wordt in haar letterlijke vorm alleen nog gebruikt in Estland, maar dit is geen operatie van de Sky Radio Groep. Ook het Griekse Skai Radio en het Roemeense Radio Sky kent geen relatie met de Sky Radio Groep. In het Verenigd Koninkrijk wordt de merknaam Sky News Radio gebruikt voor nieuwsoperaties van BSkyB (dat gecontroleerd wordt door News Corp). Met de wijziging in Duitsland komt een praktisch einde aan de internationale Nederlandse ambitie van het merk Sky Radio.