De Nederlandse Omroep Stichting (NOS) is resoluut. Zonder financiering, geen landelijke uitzending in de ether, noch analoog, noch digitaal voor Nederland 1, 2 en 3. Dat is wat Cees de Bruin, hoofd technologie & distributie namens de Raad van Bestuur van de NOS laat weten.
McKinsey becijferde dat de analoge tv-uitzendingen via de ether 14 miljoen euro op jaarbasis kosten. Uitgaande van dit principe kan het per begin januari 2006 wel eens heel rustig worden in de Nederlandse televisie-etherband buiten de Randstad. De regering maakte eerder dit jaar aan de NOS duidelijk dat deze per 2006 gekort wordt in haar budget op de analoge tv-uitzendingen in de ether. Alhoewel de NOS een eigen landelijke DVB-T multiplex (frequentie voor digitale ether) in 2002 voor een periode van 15 jaar heeft verkregen, zegt de NOS geen middelen te hebben om deze zelf met ongecodeerde – gratis te ontvangen – uitzendingen van Nederland 1, 2 en 3 landelijk te kunnen invullen. In de Randstad worden de DVB-T uitzendingen van Nederland 1 en 3 om die reden gecodeerd en alleen als onderdeel van het betaalde aanbod van Digitenne/KPN aangeboden en de publieke NOS-multiplex deels met het commerciële Digitenne/KPN uitgeruild. In de huidige Mediawet is opgenomen dat de publieke omroep op landelijk, regionaal en lokaal niveau tot taak heeft haar programma’s ‘in ieder geval via omroepzenders’ naar alle huishoudens dient te verspreiden, waarbij voor de ontvangst ‘geen andere kosten verschuldigd zijn dan de kosten van aankoop of gebruik van technische voorzieningen die de ontvangst mogelijk maken.’ Hiermee wordt ongecodeerde distributie bedoelt.
De regionale publieke omroepen die in de ether analoog uitzenden hebben afzonderlijke contracten met Nozema Services NV voor hun tv-uitzendingen en zullen meestal niet direct uit de ether gaan, aangezien contracten en financiering anders geregeld is. Zo meldt Omroep Flevoland-directeur Allard Berends desgevraagd tot 2008 een contract te hebben met Nozema Services NV ter waarde van circa 275.000 euro op jaarbasis. Omroep Flevoland zendt (nog) niet uit in DVB-T, maar is principieel van mening dat deze in de ether ongecodeerd beschikbaar moet zijn. Omroep Gelderland liet weten dat het vooralsnog analoog blijft uitzenden, maar wel onderzoekt of het samen met andere regionale omroepen via satelliet kan uitzenden. De Limburgse regiozender L1 – die niet via de ether met haar tv-zender uitzendt – is hier eerder dit jaar mee gestart. ROOS, het samenwerkings-orgaan van de regionale publieke omroepen stelt bij monde van directeur Gerard Schuiteman dat de contacten met de ministeries minder intensief zijn op dit punt nadat in het voorjaar de verschillen van mening naar voren zijn gekomen. ROOS zal volgens Schuiteman reageren zodra er een officieel standpunt is. De regio-omroepen willen niet het snelle uitfaseerscenario en zinspelen op satellietuitzending, omdat daarmee in een klap een groot aantal huishoudens bedient kunnen worden. In alle gevalen wil ROOS dat de toegankelijkheid van regionale publieke zenders gewaarborgd wordt. De huidige uitzendvergunningen van de analoge regionale tv-zenders lopen op verschillende termijnen af. Volgens SChuiteman loopt het gros rond 2008 af. De vrees was dat deze vergunningen – waaraan de contracten met zenderexploitant NOzema Services NV zijn gekoppeld – eerder worden ingetrokken.
Woordvoerders van verantwoordelijk media-staatssecretaris Medy van der Laan (D66) en verantwoordelijk EZ-minister Laurens Jan Brinkhorst wilden desgevraagd niet inhoudelijk reageren op vragen over de kwestie tegenover DutchMedia. Judith Thompson meldt namens het ministerie van Economische Zaken dat de regering de komende week of de week daarna het kabinet-standpunt per brief aan de Tweede Kamer zal sturen.
De regering beloofde in maart jl. nog het parlement voor de zomer te informeren. Overigens hebben opeenvolgende regeringen (inclusief Balkenende II sinds september 2003) de afgelopen 5 jaar meermaals toegezegd met een kabinet-standpunt en -visie over de uitfasering van analoge ethertelevisie te komen. Onduidelijk is waarom de regeringen dit telkenmale uitstellen. De rapportages van de commissie/werkgroep/taskforce switch-over, die in navolging van de commissie switch off de regering heeft geadviseerd, zijn tot op heden niet geopenbaard. Indien Nederland 1, 2 en 3 – zonder regeringsbeleid – daadwerkelijk uit de ether gaan en niet in een free-to-air aanbod digitaal via DVB-T uitzenden, dan is Nederland vermoedelijk het eerste Europese land waar de door de overheid gefinancierde landelijke publieke zenders niet ongecodeerd in de ether uitzenden.
Zie ook column “Wordt in Nederland televisie volledige betaaltv?” d.d. 19 oktober 2004