COLUMN: RTL Nederland & Van Westerloo hoe dan ook blij!?

COLUMN – Fons van Westerloo is hoe dan ook blij, Tenminste dat is te vermoeden in casu de radio-afdeling van RTL Nederland. Zoals algemeen bekend speelde het bedrijf met de gedachte niet alleen Yorin FM te verkopen, maar ook RTL FM. In de financiele cijfers staat immers jaar-na-jaar genoteerd dat het Nederlandse radiobedrijf van RTL Group (voor meer dan 90 % van het Duitse Bertelsmann),
verlies maakt. Kortom vind de directie van RTL Nederland het echt zo onbegrijpelijk, verschrikkelijk voor de medewerkers en vindt ze het echt zo ‘vervelend’ voor haar ‘trouwe’ luisteraars, of gaat het puur om geld en nog eens geld!? Immers indien RTL FM haar licentie zou hebben behouden, was het de vraag of RTL Nederland het radiostation had behouden of simpelweg had verkocht. Nu het volgens RTL ‘verschrikkelijke’ scenario dreigt, begint het voorspelbaar te worden. Natuurlijk zal de beursgenoteerde mediadochter van de Duitse uitgeversgroep om de ‘vele miljoenen’ die ze zegt te hebben geinvesteerd, naar de rechter gaan. Het radiostation heeft de afgelopen jaren uitgezonden op een nationaal FM-kavel en betaalt naar het bod dat ze nota bene zelf heeft gedaan! Kortom als RTL het radiostation niet kan behouden op de FM-band, zal RTL Nederland ongetwijfeld vele miljoenen van de Nederlandse regering claimen. Logisch, want RTL stelt uiteraard dat ze ‘lange tijd’ nodig te hebben het ‘terug te verdienen’; iets dat ook voor het verkochte Yorin FM gold. Met een eventuele miljoenenclaim kunnen Van Westerloo en RTL Group mooie sier maken bij Bertelsmann. Dat is bedrijfsmatig het enige waar Van Westerloo in geinteresseerd is, de mooie praatjes over ‘razendsnelle groei’ (RTL FM is stabiel in de 10+ luistercijfers), het verschrikkelijk vinden voor luisteraars en medewerkers ten spijt. Ongetwijfeld zal RTL Nederland al haar middelen, macht en media inzetten om haar gelijk te willen bewijzen. Van Westerloo noemt zichzelf een opportunist, en is dat hier zeker: 25 medewerkers meer of minder, het radiobedrijf heeft de leiding van RTL Nederland nooit op haar radiowaarde weten in te schatten. Met de beslissing van de minister van Economische Zaken, D66’er Laurens Jan Brinkhorst is met andere woorden vooralsnog korte metten gemaakt met het radiostation van het in Luxemburg zetelende televisiebedrijf die weigert haar tv-stations Nederlands te laten worden. Gezien de gelijkenis tussen radiostations als RTL FM, Sky Radio en Q-Music, zal het radioluisteraars weinig uitmaken of ze nu dit radiostation of een ander radiostation kunnen beluisteren; als er maar voldoende keuze is alsmede diversiteit. Het soort radio dat RTL FM maakt is zeker niet uniek; Wat mensen ook denken van 100% NL’s programmatische plannen, ze voegen in ieder geval iets toe aan de diversiteit!

(dit is een redactioneel commentaar met een mening!)

Ook NOS fors gekort op internetactiviteiten

Volgens de (voorlopige) toekenningsplannen van de NOS-Raad van Bestuur voor de internetactiviteiten van NOS-RTV wordt veel minder OC&W-bijdrages ingepast dan vorig jaar. Dit blijkt uit een uitgelekt toekenningsdocument waarin alle omroepen zijn opgesomd. NOS-RTV, verantwoordelijk voor met name nieuws en sport op internet, krijgt van de OC&W bijdrage nog 1,8 miljoen euro; 11.000 euro komt uit eigen bijdrages, 225.000 euro uit programmareserves (van de NOS-Raad van Bestuur). Vorig jaar kreeg NOS-RTV nog 3,4 miljoen euro.

Gerard Dielessen, directeur voor NOS-RTV bevestigt desgevraagd dat deze voor de internetactiviteiten lager ingeschaald staat bij de NOS Raad van Bestuur. “We moeten hier nog over spreken en discusseren met de Raad van Bestuur,” aldus Dielessen. Volgens Dielessen is het verschil te verklaren doordat de NOS voor haar nieuws en sportactiviteiten internet integraal onderdeel heeft gemaakt van het totale werkproces. Dielessen zegt het bovendien vreemd te vinden als midden in het jaar het budget van het lopende jaar omlaag wordt gehaald. Cees Vis, lid van de NOS-Raad van Bestuur bevestigt de daling bij NOS-RTV, maar wijst er op dat het er geen definitieve beslissing is genomen, en dat dit in principe het standpunt is van de NOS-Raad van Bestuur. Daarbij zegt Vis dat de werkwijze van NOS-RTV maakt dat dit het resultaat is. Michel Mol, internetcoördinator voor de Raad van Bestuur zegt desgevraagd voordat een beslissing is genomen niet te kunnen ingaan op de kwestie, maar wijst er op dat elke internetactiviteit van alle publieke landelijke omroepen langs zijn bureau dienen te gaan.

Daarom is de 10 miljoen euro aan reserves waar Cees Vis wat betreft de AVRO op wijst, niet zomaar inzetbaar voor de AVRO die vooralsnog op 0 euro is ingeschaald. Nina Nomden, voorlichtster van de AVRO zegt desgevraagd omwille van directiewisselingen (Willemijn Maas is sinds 1 mei jl. de nieuwe directeur) vooralsnog niet in te kunnen gaan op de internetkwestie aldaar. DutchMedia publiceert het complete staatje hieronder, waaruit blijkt dat de VPRO twee keer zoveel budget verkrijgt als andere omroepverenigingen (wellicht verklaarbaar gezien haar innovativiteit), terwijl de VARA en NCRV met meer dan 600.000 euro behoorlijk wat eigen middelen inzetten.

AVRO: 0 euro
BNN 900.000 euro
BOS 62.000 euro
EO: 800.000 euro programmarareserves + 500.000 euro toekenning OC&W middelen = 1,3 miljoen euro
HUMAN: 121.000 euro
IKON/ZVK: 312.000 euro
Joodse Omroep: 40.000 euro
KRO: 44.000 euro programmareserves + 800.000 euro toekenning OC&W middelen = 844.000 euro
LLINK: 80.000 euro eigen bijdrage + 246.000 euro toekenning OC&W middelen = 326.000 euro
Max: 246.000 euro
NCRV 606.000 euro eigen bijdrage + 1.050.000 euro toekenning OC&W middelen = 1.656.000 euro
Nederlandse Islamitische Omroep (NIO): 87.000 euro
Nederlandse Moslim Omroep (NMO): 87.000 euro
NOS-RTV: 11.000 euro eigen bijdrage + 225.000 euro programmareserve + 1.800.000 euro toekenning OC&W middelen = 2.036.000 euro
NPS: 126.000 euro programmareserves + 1.150 euro toekenning OC&W middelen = 1.276.000 euro
Omroep Hindoe Media: 68.000 euro
Rooms Katholieke Kerk (RKK): 255.000 euro
RVU: 85.000 euro programmareserves + 138.000 euro toekenning OC&W middelen = 223.000 euro
Teleac/NOT: 1.150.000 overheveling + 500.000 euro toekenning OC&W middelen = 1.650.000 euro
TROS: 200.000 euro eigen bijdrage + 1.300.000 euro toekenning OC&W middelen = 1.500.000 euro
VARA: 638.000 euro eigen bijdrage + 1.300.000 euro toekenning OC&W middelen = 1.938.000 euro
VPRO: 500.000 euro programmareserves + 2.600.000 euro toekenning OC&W middelen = 3.100.000 euro.

VACANT (avro): 850.000 euro

Totaal: 18.876.000 euro waarvan 14.411.000 euro toekenning ministerie van OC&W

Speerpunten:
jonge allochtonen: 550.000 euro
moslimcontent: 240.000 euro
nieuws: 600.000 euro
evenementen: 350.000 euro
samenwerking: 350.000 euro
Totale toekenning ministerie OC&W 16.501.000 euro

Raad van Bestuur: Netcoördinatoren verdwijnen: directies TV/Radio/Internet

De netcoördinatoren verdwijnen binnenkort. Dit maakte de NOS-Raad van Bestuur vandaag bekend. In de nieuwe opzet die rond de zomer gestalte moet krijgen, zal onder de Raad van Bestuur een directie radio, een directie televisie en een directie internet ontstaan. Daarbinnen zullen per net netmanagers worden aangesteld. De NOS-Raad van Bestuur is en blijft wettelijk overigens de verantwoordelijke nadat vorig jaar de netcoördinatoren al wettelijk werden opgeheven. Volgens Harm Bruins Slot, voorzitter van de NOS-Raad van Bestuur, is de organisatie van de publieke landelijke omroep zich aan het transformeren van een staforganisatie naar een lijnorganisatie. Het is nog onbekend wie de verantwoordelijkheden van de nieuwe directies verkrijgen. Vandaag maakte de Raad van Bestuur officieel ook de nieuwe schema’s bekend. Deze zijn hier te downloaden in Excel.

Woordvoerder Medy van der Laan (D66): ‘achter toekomstplan’

Medy van der Laan (D66), staatssecretaris Media & Cultuur staat samen met het kabinet ‘volledig achter het toekomstplan’ dat ze eerder heeft aangekondigd. Dit stelt haar zegsman Maarten Gresnigt in reactie op de commotie die bij met name de PvdA en CDA-fracties in de Tweede Kamer omtrent de publieke omroep is ontstaan. Van der Laan wil volgens de woordvoerder van de staatssecretaris niet ‘tornen’ aan het plan van de NOS Raad van Bestuur. Dat ‘is van Hilversum’, aldus de OC&W-woordvoerder tegen DutchMedia.

Over de 160 miljoen euro die de publieke landelijke omroep over twee jaar tijd aan het bezuinigen is, en waarvan de twee partijen compensatie wensen, wil Gresnigt niet ingaan. “We zullen zien wat er gebeurt. Zoals het er nu uitziet gaan de plannen gewoon door,” aldus de zegsman van de D66-politica. PvdA- en CDA-prominenten kondigden de afgelopen weken aan de plannen van zowel de NOS Raad van Bestuur als de kabinetsplannen rondom de omroep te willen terugdraaien. De nieuwe netindeling, die een gevolg is van de grotere beleidsvrijheid voor de NOS Raad van Bestuur – dankzij een wetswijziging -anders samengestelde NOS-Raad van Toezicht werd dankzij steun van het CDA vorig jaar mogelijk. De PvdA stemde toen tegen en kondigde aan de huidige kabinetsplannen die nog dit jaar in wetsvoorstellen worden omgevormd, te willen ‘terugdraaien’ indien deze in de regering komt.

Jelgersma/DigiRadio stuurt DAB-lobby-brief Tweede Kamer

Peter Jelgersma, voorzitter van de stichting DigiRadio heeft een lobbybrief aan de Tweede Kamer verstuurd met als doel om de DAB-techniek nieuw leven te kunnen inblazen. De Tweede Kamer en de minister van Economische Zaken spraken eind maart af in het najaar de discussie over digitale radiotechnieken en nut en noodzaak van DAB te zullen vervolgen, omdat er in hun optiek nog te veel onduidelijkheden bestaan daarover.

De stichting DigiRadio stelt nu ‘minimaal’ twee kwesties voor ogen te hebben. Het gaat om het verkrijgen van voldoende frequentienetwerken van ‘minimaal’ alle in de ether uitzendende radiostations (landelijk, regionaal, publiek/commercieel) alsmede nieuwe radiostations. Daarnaast legt de stichting de ‘eis’ van de commerciele landelijke radiostations opnieuw op tafel om een koppeling van commerciële analoge (FM) radiofrequenties aan digitale (DAB) radiolicenties voor minimaal twee landelijke ‘bedekkingen’.

Bij de lobbybrief verstuurde Peter Jelgersma een concept-motie opdat de Tweede Kamer deze ‘naar eigen inzicht’ kan gebruiken. Hierin stelt Jelgersma dat de Tweede Kamer de regering alsnog oproept in het najaar van 2006 een vergelijkende toets voor DAB-frequentie uitgifte te laten plaatsvinden. Daarbij laat Jelgersma in de concept-motie overwegen dat landelijke commerciele omroepen twee multiplexen behoren te verkrijgen, de regionale zenders (commercieel en publiek) één en lokale omroepen in de L-band geaccomodeerd worden, alsmede nieuwkomers geaccomodeerd dienen te worden. Tevens stelde de concept-motie dat de huidige beschikbare frequenties niet afdoende is en wordt in de motie de vrees van DigiRadio naar voren gebracht omtrent de RRC 06. RRC 06 is de Regionale Radioconferentie 2006 van de Internationale Telecommunicatie Unie (ITU) die vanaf medio mei in het Zwitserse Genève wordt georganiseerd opdat internationale frequentie-coördinatie met betrekking tot DAB en DVB-T uitzendmodaliteiten afgestemd wordt tussen landen. Volgens DigiRadio werkt de ingezette houding van de Tweede Kamer en de regering averechts voor de afgifte van voor Nederland relevante frequenties tijdens de RRC06. De meeste Tweede Kamerfracties betoogden het tegenvoergestelde, omdat ze van mening zijn dat onder andere de uitkomsten van RRC06 meer duidelijkheid kan geven over de (on)mogelijkheden van DAB.
In het scenario van DigiRadio kan pas in 2008 – doordat er verkiezingen aankomen in het voorjaar van 2007 – verwacht worden dat DAB een heropleving kan krijgen.

De brief van DigiRadio is ondertekend door Peter Jelgersma, Martin S. Banga en Ruud Vader. Banga is voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Commerciële Radio (NVCR). Mede-ondertekenaars zijn Gerro Vonk namens de branche-organisatie voor Niet-landelijke Commerciële Radio (NLCR), Gerard Schuiteman (ROOS, namens de regionale publieke omroepen), Pieter de Wit (namens de lokale omroepkoepel OLON) en Hans Bakhuizen namens de NOS. ROOS en NOS spelen hier overigens dubbel spel. Op dezelfde dag als waarop DigiRadio deze brief mede namens de NOS/ROOS verstuurde, verstuuden ROOS en NOS een eigen brief aan de minister van Economische Zaken, Laurens Jan Brinkhorst (D66) met het verzoek om de huidige nog niet vergunde (semi)landelijke multiplexen aan de NOS te vergunnen. Martin S. Banga, vertegenwoordiger van de landelijke commerciële radiostations en werkzaam voor Sky Radio weigerde in te gaan op deze kwestie.

AVRO riskeert verlies internetfinanciering

De AVRO riskeert het totale verlies van de omroepfinanciering voor haar internet-activiteiten voor het lopende kalenderjaar. Dit blijkt uit een intern beoordelings-document van Michel Mol, internetcoördinator en opsteller van de voorstellen tot internet-financiering voor de Raad van Bestuur van de publieke landelijke omroep. In het document dat DutchMedia dankzij welingelichte kringen tot haar beschikking heeft gekregen staan telkens afkeurende beoordelingen op de 29 door de AVRO ingediende projecten ter waarde van bijna 1,3 miljoen euro.

Mol noemt in het document de AVRO-website de ‘duurste portal van alle omroepen’, geeft beoordelingen als ‘slecht bereik, homepage heeft geen teller’ en meldt ‘kritische vragen 2005 hebben niet tot verbeteringen geleid’. Ook plaatst Mol in het rapport vraagtekens bij jeugdsites die niet direct aan programma’s gerelateerd zijn. Verder is voor de TweeVandaag site door de AVRO 90.000 euro aangevraagd, terwijl de TROS al een aanvraag van 200.000 euro heeft gedaan, zo blijkt uit de stukken.

Uit de beoordelingen blijkt tevens dat de AVRO huiverig is voor samenwerking. “Eerst wil de AVRO intern alles op de rails hebben,” zo heet het vanuit de AVRO in de beoordeling. De AVRO weigert dan ook om een aantal programma’s aan Uitzending Gemist beschikbaar te stellen en vraagt zich af waarom dat ‘verplicht’ zou zijn.

Desgevraagd liet AVRO-woordvoerster Nina Nomden weten de informatie te kort binnen te hebben om een reactie te kunnen geven. Michel Mol zegt als internetcoördinator desgevraagd niet op de kwestie zelf te kunnen ingaan en zegt dat deze bezig is in een proces dat nog niet is afgerond en waarover nog gesprekken worden gevoerd met de AVRO-leiding. Mol heeft nog geen scenario klaarliggen voor het geval er een definitieve afwijzing van een omroep zou komen, maar spreekt wel over ‘tweede’ rondes waarin gelden nog worden verdeeld. Het is niet voor het eerst dat de AVRO in botsing komt met de NOS-Raad van Bestuur over de inhoudelijke invulling van content; het is niet al te lang geleden een keer voorgekomen dat de ingediende AVRO-televisieprogrammering nagenoeg geheel werd afgekeurd.

Essent schakelt kabelaanbod Maastricht gelijk met rest Limburg; programmaraad stapt op

Essent Kabelcom schakelt vanaf 8 mei aankomende het @Home-kabelaanbod van Maastricht en Eijsden gelijk met de rest van de provincie Limburg. Dit is het gevolg van de integratie van het Maastrichtse kabelnet met dat van Essent Kabelcom en de eerdere volledige overname van het voormalige Nutsbedrijven Maastricht. 18 mei zal de omschakeling in heel het gebied voltooid zijn.

Gevolg is dat Maastricht weliswaar de zenders Cartoon Network, TVE Internacional en WDR editie Aachen alsmede de radiozender France Culture daarbij van de kabel gehaald worden. De tv-zenders zijn nog wel digitaal beschikbaar bij @Home. Om gevolg te geven aan het opgestelde (wettelijke) basispakket van de programmaraad Maastricht/Eijsden blijven RTBF La Une en de radiozender RTBF Musiq3 op de Maastrichtse kabel/Eijsdense beschikbaar het komende jaar. Maastricht/Eijsden grenzen aan de Franstalig-Belgische regio.

Sat.1, Tel Sell, EuroNews en PreviewTV zijn nieuw op de Maastrischtse/Eijsdense kabel, in het FM-radiopakket worden in de voormalig Franstalige stad tien nieuwe stations toegevoegd waaronder RTBF VivaCité, Kink FM, Radio 227, FunX supported by BNN, Slam! FM, Juize FM, Arrow Jazz FM, VRT Studio Brussel, VRT Radio Donna, WDR 2 en WDR 1 Live.

Essent Kabelcom heeft er bij de programmaraad Maastricht/Eijsden op aangedrongen zichzelf op te heffen, aangezien de kabelaar wenst dat de programmaraad Limburg over de gehele provincie (uitgezonderd Nederweert en Brunssum) adviesbevoegd wordt. Om redenen van pluriformiteit, diversiteit, het eigen karakter van Maastricht en onvoldoende vertegenwoordiging weigerde de programmaraad Maastricht/Eijsden zich daaraan te conformeren.

Om die redenen en de opstelling van de kabelaars alsmede de gemeenten Maastricht/Eijsden hebben de programmaraadsleden hun ontslag aangeboden bij de bevoegde wethouders, waarna de gemeenteraden een dergelijk ontslag nog moeten goedkeuren. Raoul Spronken, voorzitter van de programmaraad Maastricht/Eijsden had gehoopt dat de gemeentebesturen bereid waren om dusdanige afspraken te maken met Essent Kabelcom omtrent de overname opdat Maastricht/Eijsden in ieder geval een eigen invulling konden behouden.

Alhoewel het erop lijkt dat Essent Kabelcom de wettelijke minimbasispakketadviezen uitvoert, hangt het van de gemeenteraden van Maastricht en Eijsden af of deze bereid zijn een aparte programmaraad te handhaven. Als de lokale programmaraad niet meer bestaat en geen programmaraadsadvies daartoe bestaat, betekent dit dat de Franstalig Belgische publieke zenders RTBF La Une (tv) en RTBF Musiq3 (radio) per 2007 alsnog van de Maastrichtse/Eijsdense kabel verdwijnen. Een woordvoerder van Essent Kabelcom bevestigde dat desgevraagd.

Digitenne en TV van KPN integreren binnenkort

De merken en bedrijven ‘Digitenne’ en ‘TV van KPN’ zullen binnenkort ineensmelten ‘Digitenne van KPN’. Dit maakte Koninklijke KPN NV bekend tijdens de persconferentie over het nieuwe IP-TV produkt Mine in reactie op vragen van DutchMedia. Volgens de KPN-directie is het de bedoeling dat in de loop van dit jaar beide proposities inelkaar worden gevlochten, waarbij Digitenne een KPN-bedrijfsonderdeel wordt. Digitenne is eerder dit jaar door de overname van Nozema Services NV een 80 % dochter van KPN geworden. KPN hoopt begin 2007 de Digitenne-diensten landelijk te kunnen aanbieden. Thans is Digitenne/KPN alleen in de Randstad beschikbaar.

Samengaan Casema/UPC of Casema/Essent opportuun?

De eigenaren van Casema hebben de knoop doorgehakt. De investeerdersmaatschappijen Providence Equity Partners (46 %), de internationaal beruchte Carlyle Group (46 %) en GMT Communications Partners (8 %) hebben Casema in de verkoop geplaatst. De zakenbank Goldman Sachs is ingehuurd om de verkoop te begeleiden en zoekt hiertoe partijen die biedingen willen doen. Officieel is het bij Casema een ‘geen commentaar’ over het verkoopproces. Liberty Global, de moedermaatschappij van UPC zou volgens ingewijden opnieuw in de running zijn, maar ook andere investeerders zoals Permira, Appolo, Warburg Pincus (eigenaar Multikabel), Altice en Cinven (eigenaren kabelnetwerken in Belgie en Frankrijk). Begin 2002 werd Casema na een overnameproces van meer dan twee jaar voor 665 miljoen euro door France Telecom van de hand gedaan. Ook toen was Liberty Global – althans de toenmalige rechtspersoon – in de race om het op twee na grootste kabelbedrijf over te nemen. Liberty Global deed een aanvraag bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), maar kreeg destijds zoveel onderzoeksvragen over zich heen die duiden op een aankomend veto, dat de Amerikaanse investeerders als reactie hierop zich terugtrokken. De huidige Casema-directeur Jos Molenkamp maakt er geen geheim van regels zoveel mogelijk te willen afschaffen om te beginnen met de afschaffing van de telecomtoezichthouder OPTA en de daarbij behorende verplichtingen. Desgevraagd meldt Casema-woordvoerder Gradus Vos dat eigenlijk ook de NMa alleen in Europees verband bestaansrecht heeft: specifiek Nederlandse mededingscontrole is dan niet opportuun meer. Casema stelt immers dat nu KPN ‘liefst drie infrastructuren heeft’, een samenvoeging van de verschillende kabelbedrijven tot één kabelnet niet tot een probleem hoeft te leiden. Kortom, Casema pleit voor de vorming van één nationaal kabelbedrijf die op de radio- en televisiediensten als gevolg daarvan 90 % van de Nederlandse televisiedistributie in handen krijgt en volledig vrij spel wenst. Overigens kan er – dankzij gewijzigde veranderende politieke en infrastructurele omstandigheden – wellicht een samenvoeging tussen UPC en Casema komen. Liberty Global is deelnemingen in Europa aan het verkopen in landen waar ze niet de grootste is. Het bedrijf wil zich telkens in de top drie positie profileren. Ook is opportuun dat de provincies (via Essent) als eigenaren van Essent Kabelcom besluiten dit bedrijf te verkopen en te laten samenvoegen met Casema tot één grote kabelaar van 3 miljoen aansluitingen. UPC wordt dan naar de nummer twee gestoten. Dan moeten de provinciebestuurders die in de aandeelhoudersvertegenwoordiging zetelen en hun Commissaris-vertegenwoordigers wel accoord gaan. Een Essent-woordvoerder meldt dat dit het geval bij beslissingen die een totale bedrijfswaarde van meer dan 500 miljoen euro (is hier het geval) omvatten.

De kabelaars wijzen op het toestaan van de Nozema/Digitenne aankoop door KPN, het bestaan van IP-TV en satelliet als concurrent waardoor de NMa en politiek misschien overstag gaan, al dan niet met de beloftes om de toegangsverplichtingen voor contentaanbieders na te leven. Met een overname van Casema door Liberty Global/UPC zou het gecombineerde bedrijf meer dan 3,6 miljoen huishoudens gaan bedienen: 51 % van de Nederlandse huishoudens, oftewel 55 % van de kabelhuishoudens. Alhoewel Zwitserland buiten de Europese Unie valt, was het voor de mededingsautoriteiten aldaar geen probleem dat Liberty Global vorig jaar de grote kabelaar Cablecom overnam. In Zwitserland – één van de weinige met Nederland te vergelijken kabellanden – haalt het bedrijf met Nederland vergelijkbare marktaandelen. Als in Zwitserland een dergelijke dominante machtspositie toegestaan is, waarom in Nederland niet?

COLUMN: Hypocriete omroeppolitiek

DIT IS EEN REDACTIONEEL COMMENTAAR

COLUMN: Op 31 augustus 2005 stond de wetswijziging in het staatsblad. De wetswijziging waarover op 7 juni 2005 in de Tweede Kamer werd voorgestemd door D66, VVD, LPF, Geert Wilders en het CDA. PvdA stemde tegen. In de Eerste Kamer werd het wetsvoorstel op 5 juli zonder stemming aangenomen, alhoewel PvdA, ChristenUnie, SGP en SP een aantekening lieten opnemen ter teken van protest daarvan.

Het gaat over het wetsvoorstel die het sinds 1 september 2005 mogelijk maakt dat de Raad van Toezicht niet meer uit omroepvoorzitters bestaat, het wettelijk afschaffen van netcoördinatoren en zendercoördinatoren, het bij de NOS-Raad van Bestuur plaatsen van de verantwoordelijkheid van het programmeren van de landelijke publieke radio- en tv-zenders en het instellen van de mogelijkheid tot prestatie-afspraken (die overigens nooit zijn gemaakt tot nu).

Het Christen Democratisch Appèl wil nu samen met de Partij van de Arbeid de uitvoering van dit wetsvoorstel blokkeren. Let wel, de NOS-Raad van Bestuur staat (juridisch) volledig in haar recht te doen waarvoor ze zijn aangenomen: het programmeren van de radiozenders en tv-stations. Zonder deze wetgeving konden – zoals al in het verleden uiterst moeizaam bleek door de interventie van omroepverenigingen – de leden van de Raad van Bestuur nooit de kanalen op basis van volwaardige netten invullen. Op televisie wordt daartoe ten opzichte van het verleden een ietwat strenger programmeringsmodel toegepast waarbij de NOS-Raad van Bestuur de programmakaders vastlegt. En die NOS-Raad van Bestuur kan hiertoe niet meer worden teruggefloten door omroepvoorzitters die voorheen in de meerderheid van de NOS-Raad van Toezicht vertegenwoordigd waren. En daar wringt blijkbaar de schoen voor de PvdA en het CDA. De schoen wringt dubbel, omdat door deze organisatiewijzigingen ook een fikse bezuinigingsopdracht staat waarvoor het CDA samen met D66 en de VVD verantwoordelijk zijn. Op de publieke radiostations is deze overigens ook zeer ingrijpend, maar dat is politiek wellicht weinig sexy om je je over op te winden.

Wat willen de heren van de PvdA en het CDA? Volgens dagblad Trouw moet het programmeringsmodel van tafel. Wat ze dan wel wil doen blijft vaag en onduidelijk. De PvdA wil daarnaast als aankomende regeringspartij het regeringsplan dat nog naar de Tweede Kamer in wetsvoorstellen moet worden behandeld, van tafel zien. En tekorten ter waarde van 160 miljoen voor 2007 en 2008 moeten eveneens worden bijgepast.

Met name het eisen van het van tafel gooien van het programmeringsmodel is een politiek ingrijpen bij de publieke tv-zenders. Het is een raadsel hoe CDA/PvdA dat willen realiseren. Een iniatiefwetsvoorstel om de Raad van Toezicht weer uit omroepvoorzitters te laten bestaan zou een optie kunnen zijn, waarna vermoedelijk de Raad van Bestuur ontslagen wordt of de plannen worden gedwarsboomd door die veranderde Raad van Toezicht, lees de omroepvoorzitters. Maar dat is terug naar af, en een ongekende herzuiling van het publieke omroeplandschap. Zonder dat de partijen het durven te zeggen, zou wellicht een politieke Raad van Toezicht – gezien de lijn van het CDA en de PvdA meer op haar plek zijn: een naar de verhouding van de Tweede Kamer de fractiewoordvoerders media daarin plaatsen. Een volledig gepolitiseerde publieke omroep is het gevolg; nee hoor ik de fractiewoordvoerders al roepen: dat zou ongewenste interventie zijn in het mediabestel. Maar wat doen dezeffde fractiewoordvoerders nu; om vermoedelijk politieke redenen willen ingrijpen in de programmering?!
Algemeen gesteld kan worden dat het weinig realistisch dat dergelijke wetsvoorstellen op zo’n korte termijn erdoor heen gejaagd kunnen worden.

Een andere optie voor PvdA/CDA kan zijn om staatssecretaris Medy van der Laan (D66) weg te sturen, omdat die pal achter de huidige situatie lijkt te staan. Van der Laan is overigens afwezige in het debat dat vorige week werd opgerakeld. Dat is vreemd voor een staatssecretaris tenminste, als ze wil staan voor haar zaak. Bij het wegsturen van Van der Laan is er echter een regeringscrisis met D66, kortom ook weinig realistisch, tenminste voor het CDA. De vraag blijft dus hoe PvdA en CDA politiek in kunnen grijpen in het programmaproces van de NOS. Met de stappen is overigens ook duidelijk dat PvdA en CDA meer dan ooit politieke bemoeienis wensen in de programmering van het publieke bestel. Dat het Medy van der Laan-plan weinig kans heeft het te halen, is overigens nu meer dan duidelijk. De vraag is echter wel zal gebeuren. De PvdA heeft in het recente verleden aangegeven dat in feite de drie tv-netten en de vijf radiozenders elk aparte organisaties worden, terwijl de omroepverenigingen daarin opgaan, cq op termijn ophouden te bestaan. Het CDA wil juist de afzonderlijke omroepverenigingen zo veel mogelijk machten eigen identiteit geven. Daarmee is het eiland-denken aan de orde van de dag, ook als de bezuinigingen van 160 miljoen euro worden bijgepast. Want ook in dat geval blijft de Raad van Bestuur van de NOS haar strategie uitvoeren, zij het dat dan meer middelen voor meer programma’s op de nieuw geprofileerde netten aanwezig blijft.

Als het om de evenwichtigheid van politieke optredens in de verkiezingscampagnetijd zou gaan, zou je denken dat de heren politic dat ook hardop zeggen. Maar niets daarvan. Als het ze daarom te doen is, zouden ze er wellicht goed aan doen, om verre van de huidige structuren te blijven, maar wel een Par Condicio-wet te stemmen opdat gelijke aandacht van de politieke partijen in alle uitzendingen waar ze in voorkomen, mogelijk te maken. Dit zou dan ook voor de commerciële netten kunnen gelden, zij het dat als de niet-Nederlandse zenders (lees RTL 4-RTL 5-RTL 7) weigeren zich daartoe te conformen een optredensverbod van politici tijdens campagnetijd bij niet-Nederlandse zenders kan worden ingesteld. Zo kan worden voorkomen dat – zoals in 2002 het geval was – één politicus in veel uitzendingen excessief veel aandacht krijgt.