Het bundelen van erotische zenders met kinderzenders, culturele zenders of religieuze tv-kanalen is in de kabelsector bij Zesko Holding de normaalste zaak van de wereld. Uit een rondgang in de wereld van kabel, televisie, politiek/opinie, en toezichthouders zijn de meningen hierover verdeeld.
Bij Casema is de ‘harde’ erotische zender Private Spice onderdeel van het zogeheten pluspakket. Oftewel als klanten zenders als Nick Jr. (jeugdzender), Boomerang (tekenfilms), Cartoon Network (tekenfilms) of zelfs Baby TV willen zien, krijgen deze altijd deze ‘harde’ erotische zender mee. Bij @Home is het sinds afgelopen zomer zo dat om culturele zenders als ARTE, Cultura (NPS) of het Britse BBC 4 te kunnen zien, automatisch Hustler TV en Private Spice worden meegeleverd. Zo ook is dit het geval voor geinteresseerden in kanaal Geloven van de protestants-christelijke NCRV en het religieuze kanaal Omega TV van de Evangelische Omroep.
Gradus Vos zegt namens Zesko-kabelaar Casema hierover “het is de verantwoordelijkheid van de burger. Wij geven zenders door die gewoon toestemming hebben te mogen uitzenden. Diegenen die een zenderpakket afnemen kunnen weten wat daarin zit. Een groot gedeelte van de Nederlanders kijkt naar kinderzenders én porno. Je kan zelf blokkades instellen voor zenders die je wilt blokkeren; mensen hoeven zich bovendien hier niet op deze digitale pakketten te abboneren. De erotische zenders zijn niet aanwezig in het standaardpakket,” aldus Vos.
Bart Ledegang zegt namens Zesko-kabelaar @Home hierover dat het nu eenmaal zo is dat zenders die niet in keuzepakketten worden opgenomen in het TV Digitaal Totaal pakket terecht komen. Volgens Ledegang heeft het bedrijf gene ‘moreel’ oordeel over combinaties van erotiek met religieuze kanalen.
In de nieuwe situatie waarin het aanbod van Casema, Multikabel en @Home wordt samengevoegd, wordt ook het KRO-kanaal Opvoedendoejezo alleen beschikbaar gesteld in het pakket waarin ook de ‘harde’ erotiek wordt uitgezonden. Geloven (NCRV) en Omega TV (EO) blijven gecombineerd worden met de ‘harde’ erotiek. Overigens biedt KPN via Digitenne van KPN ook 24 uur per dag erotiek aan (Private Spice) als onderdeel van het DVB-T aanbod Digitenne van KPN waarin 20 zenders worden aangeboden inclusief Nickelodeon.
Menno Hidajattoellah, vertegenwoordiger van Baby TV zegt geen problemen te hebben met de combinatie van Baby TV en de erotische zenders. “Het is een groot pakket,” aldus Hidajattoellah. MTV Networks BV, die zenders als Nick Jr. en Nickelodeon vertegenwoordigt, zegt bij monde van Edwin Teerink: “Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van ouders en de operatoren. Vooral die laatste hebben een bepaalde maatschappelijke verantwoordelijkheid. Om deze verantwoordekheid te nemen, kunnen de operatoren zenders beveiligen met een pincode of andere beveiligingsmiddelen.”
Alhoewel Private Spice in Nederland bij resp. Zesko alsmede KPN via zenderpakketten wordt aangeboden waar reguliere zenders in worden uitgezonden, hebben zenders als Private Spice en Hustler TV een uitzendlicentie voor ‘bijzondere omroep’. Deze term is een mediawettelijke aanduiding voor abonneetelevisie. Voor het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM), het instituut achter de “Kijkwijzer” geldt dat ook deze zenders verplicht bij NICAM moeten zijn aangesloten. Echter, deze zenders kunnen rustig 24 uur per dag erotiek uitzenden, als maar de mogelijkheid bestaat een pincode te kunnen aanbrengen bij de bewuste zenders. Verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de abonnee zelf. Het Commissariaat voor de Media en NICAM hebben hierover in het verleden afspraken gemaakt. Wim Bekkers, directeur van NICAM zegt desgevraagd dat situaties in de loop der tijd kunnen veranderen waardoor het nuttig kan zijn nog eens goed naar regelingen te kijken. Zenders als de thematische kinderzenders, maar ook de publieke themazenders zijn immers niet aangemerkt als ‘bijzondere omroep’ maar algemene omroep, resp. commercieel en publiek, maar worden door de Zesko-kabelaars gebundeld aangeboden. Toen KPN de procedure bij Digitenne van KPN wijzigde waarbij Private Spice van een kosteloze optiezender naar een ‘automatisch’ meegeleverde zender werd, deed ze dit volgens eigen zeggen volledig volgens de regels en naar vraag uit de markt.
In Frankrijk is regelgeving van kracht waarbij erotische zenders altijd vanuit de operator met een (gepersonaliseerde) pincode moet worden uitgezonden, om te voorkomen dat bij onwetendheid van gebruikers, minderjarigen zomaar deze zenders bij zappen te zien krijgen. Volgens Wim Bekkers is zo’n opt-in methode in Nederland geen gebruik, en is gekozen voor een opt-out methode.
Het Commissariaat voor de Media stelt dat in het geval van bijzondere omroep de tekst van de Mediawet leidend is, waarbij de toezichthouder daar in de huidige vorm geen problemen in ziet. De mediawet stelt in artikel 1L dat bij bijzondere omroep de zender gecodeerd dient te zijn en zich richt op ontvangst door een deel van het algemene publiek waarbij de zender met de afnemer een overeenkomst heeft gesloten. Volgens woordvoerster Wanda Bade ziet het Commissariaat voor de Media dit zo dat de in de mediawet neergelegde overeenkomst zo bedoeld en opgevat wordt dat ook bij de afname van dgiitale pakketten dit geldt, waarbij de afnemer weet dat er erotische zenders (cq. bijzondere omroepen) zijn opgenomen, met als gevolg dat 24 uur per dag harde erotiek wat betreft NICAM is toegestaan. Volgens Wanda Bade is het wel zo dat het wenselijk is dat de Mediawet hierop wordt aangepast, aangezien het weinig voorkomt dat losse zenders met kijkers een directe abonnementsrelatie hebben.
Bernadette Slotboom, coördinator themazenders voor de NOS Raad van Bestuur stelt de combinatie van (harde, red.) erotiek en de publieke themazenders niet ‘meteen’ te zien. “Het is niet een specifiek pakket dat wordt verkocht. Het zijn extra zenders die mensen ontvangen als ze zich abonneren op alle pakketten,” aldus Slotboom.
De Evangelische Omroep stelt bij monde van de eindredacteur ‘verkoop, internationaal & Omega TV’ Jan Willem Bosman dat het ‘eerste doel is een plek op de kabel te krijgen’ en ‘het liefst in het vrije pakket, zonder dat klanten extra geld hoeven te betalen.’ De EO stelt ongelukkig te zijn met de combinatie met harde porno die lijnrecht tegenover de missie van deze publieke omroeporganisatie staat. De EO adviseert haar leden overigens wel hoe ‘verschoond’ te kunnen blijven van de erotiek. Tegelijkertijd erkent Bosman dat het moeilijk is tot afspraken te komen in de gezamenlijkheid via de NOS Raad van Bestuur. Daarom is de EO (samen met de NCRV) bezig om zelf onderhandelingen te voeren met kabelaars om te komen tot een ‘familievriendelijk’ aanbod. Onduidelijk is met welke kabelaars dit gebeurt.
Ook Gijs van de Heuvel van de NCRV is niet blij met de situatie. “De NCRV is erg ongelukkig met dit distributiebeleid. Als de NOS Raad van Bestuur het niet voor elkaar krijgt goed te onderhandelen kom je in dit soort situaties terecht waarin geinteresseerden automatisch pornokanalen meegeleverd krijgen. Gezien de situatie mogen we nu sowieso blij zijn dat we worden gedistribueerd. Je moet echter niet alleen populaire zenders als Humor TV en Consumenten TV willen uitzenden. Voorkomen moet worden dat een soort van cherrypicking plaats vindt. We zijn het als publieke omroepsector verplicht om ook programma’s uit te zenden die misschien minder bereik halen, maar waar we wel van vinden dat die gemaakt moeten worden.”
De NPS die met Cultura gebundeld wordt met ‘harde’ erotiek zegt desgevraagd bij monde van zegsman Arthur Schuitemaker: “net als de EO en de NCRV vindt de NPS het ongewenst dat Cultura pas te verkrijgen is als je het pakket met op erotiek gerichte kanalen afneemt. Het is echter in eerste instantie een zaak van de NPO. Zij onderhandelen immers met de kabelaars. De NPS zal dit aankaarten in het Overleg van Omroepdirecteuren.” De KRO is verrast dat Zesko Holding (@Home, Multikabel, Casema) het kanaal OpvoedenDoeJeZo zal bundelen in het pakket met ‘harde’ erotische kanalen. Een KRO-woordvoerster gaf in antwoord op vragen hierover zich aan te sluiten bij de mening van de NPS.
Jochem de Jong, algemeen directeur van Discovery Networks Benelux en tot begin dit jaar werkzaam voor MTV Networks waarin deze ook morele discussies voerden over de beeldcultuur, heeft van de genoemde commercieel betrokken partijen als enige een andere mening. “Ik denk niet dat harde erotiek voor alle ogen bestemd is. Je moet denk ik risico’s voor kinderen willen uitsluiten. Wat Digitenne van KPN doet, moet eigenlijk niet kunnen. Je zou daar iets moeten doen om de erotiek te activeren. Het is prima dat erotische zenders worden aangeboden, maar daar moet iemand wel actief zelf voor hebben gekozen, zodat die ook bewust eventueel een pincode kan aanbrengen,” aldus De Jong die hetzelfde van mening is over hoe @Home en Casema de ‘harde’ erotiek aanbieden.
Van politieke zijde reageert van de grote regeringspartijen PvdA-kamerlid Martijn van Dam:
“Er zijn geen regels voor en ik zou regels ook overbodig vinden. Mensen kunnen het digitale pakket kiezen, maar dat hoeft niet. De een wil tekenfilms, de ander wil alle documentaires van Discovery, de volgende wil buitenlandse nieuwszenders en weer een ander wil erotische zenders. Je krijgt het allemaal en als je het niet wilt zien of niet wil dat je kinderen naar buitenlandse nieuwszenders of erotische programma’s kijken, kun je dat afsluiten. Sowieso is het goed dat ouders opletten waar hun kinderen naar kijken. Omdat je het niet hoeft af te nemen, je ongewenste inhoud kunt afsluiten en ouders een eigen verantwoordelijkheid hebben in de opvoeding, zie ik geen reden waarom de overheid zich hiermee zou moeten gaan bemoeien.” Het CDA reageerde desgevraagd (vooralsnog) niet op de kwestie. De ChristenUnie zei desgevraagd het onderwerp in de Tweede Kamer te zullen aankaarten binnenkort.
Uit de rondgang blijkt vooral dat zenders weinig keuze hebben in waar ze worden aangeboden. De Zesko-kabelaars blijken de onderhandelingsmethode te gebruiken waarin het ofwel uitzending met harde erotiek is, ofwel geen uitzending. Hierdoor kunnen zenders niet anders dan daarmee moedwillig instemmen, aangezien geen distributie is. Met de kanalen Geloven en Omega TV speelt dit zeer actueel aangezien bij Zesko deze thans twijfelt of deze religieus getinte zenders nog wel op de kabel hoeven te worden uitgezonden.
Operatoren als UPC Nederland en Canal Digitaal Satelliet hebben een ietwat andere visie op de uitzending van ‘harde’ erotiek. Bij Canal Digitaal Satelliet is de ‘harde’ erotiek alleen in het ‘entertainmentpakket’ aanwezig die alleen met met thematische sportzenders en de filmzender ActionNow wordt gebundeld. Bovendien dienen klanten aldaar de ’24 uur optie’ daarbij zelf te activeren, anders is alleen na 22 uur ‘beeld’ op de erotische zenders te zien. UPC biedt in haar digitale aanbod de erotische kanalen als premiumkanalen aan. Bij KPN zijn er naar schatting ruim 400.000 Digitenne van KPN klanten; Zesko Holding telt 343.000 ‘pluspakket’ kijkers.