Neelie Kroes (VVD Eurocommissaris op mededinging) is begonnen met een informeel onderzoek naar de televisiefrequentiesituatie in Italië. Hierover berichtte de Italiaanse krant La Repubblica en de Corriere della Sera deze week. Het onderzoek spitst zich toe op de door de Berlusconi-regering ingezette digitalisering van de analoge Italiaanse ethertelevisie en het toelaten van concurrentie en mogelijk afschermen van de televisiemarkt.
Zoals algemeen bekend heeft Mediaset, het bedrijf waar Silvio Berlusconi de grootste aandeelhouder is via Fininvest, circa tweederde van de Italiaanse reclamemarkt in handen, en kan deze als regeringsleider ook controle over de publieke omroep Rai uitoefenen die samen met Mediaset circa 90 % van de Italiaanse televisiemarkt beheerst.
Philip Lowe, de algemeen directeur die voor Neelie Kroes werkt, heeft de Italiaanse regering om opheldering gevraagd omtrent de digitalisering. De Europese Commissie wil weten waarom de regering besloten heeft digitale etherfrequenties alleen aan operators die al aanwezig zijn in de traditionele analoge televisiemarkt te vergeven, waar Mediaset al dominant in is. Ook wil de Europese Commissie uitleg over de redenen waarom de Italiaanse communicatietoezichthouder AGCOM (een soort OPTA en Commissariaat voor de Media in één) geen actualisering van het analoge frequentieplan heeft gemaakt, waardoor het extreem moeilijk is voor nieuwe spelers om binnen te komen. Ook vraagt Lowe in opdracht van Kroes of er een limiet bestaat voor operators in het bezig van uitzendlicenties, aangezien Mediaset digitaal in de ether haar dominante positie voort lijkt te zetten naar analogie van de analoge uitzendingen. Brussel wil ook weten of de frequenties die vrijkomen bij analoge uitfasering naar de staat gaan en opnieuw owrden uitgegeven, of dat bestaande concessiehouders deze mogen houden.
De vragen die Brussel aan de Italiaanse regering heeft gesteld zijn officieel van informele aard. Afhankelijk van de antwoorden kan een officiele procedure worden gestart.
In Italië zijn ze echter aangekomen als politieke daad. De huidige minister van communicatie, Mario Landolfi van de postfascistische rechtse partij Alleanza Nazionale zei over de vragen dat de uitzending van digitale etherzenders in overeenstemming is met de Italiaanse wetten. De nieuwe wetgeving heeft volgens hem de digitalisering willen bevorderen. Volgens Landolfi is de ‘mix’ van analoge en digitale uitzendingen een ‘verplichte keuze’ op het moment dat Italië nog geen dusdanige digitaliseringsgraad heeft bereikt om analoge televisieuitzendingen te kunnen staken. In Italië kijkt meer dan 90 % van de huishoudens primair via de ether naar hun televisiezenders. Volgens Landolfi is het thans ook voor spelers – die een analoge uitzendlicentie hebben, mogelijk een nieuwe digitale speler te worden: simpelweg door frequenties te kopen of leverancier van kanalen te worden bij eigenaren van digitale uitzendlicenties. Volgens Landolfi zal het bij het vrijkomen van frequenties aan de Italiaanse staat zijn om “de meest opportune wijze” te bezien op basis van principes van transparanti, objectiviteit, gelijkheid, non-distriminatoirheid en proportionaliteit, zoals voorzien in de wet, hoe met deze frequenties omgegaan wordt, waarbij de communicatieminster erop wijst dat dat onduidelijk is wanneer dat moment zal zijn. De minister gaat overigens voorbij aan het gegeven dat Mediaset digitaal een dusdanig speler van betekenis is geworden, dat ze in combinatie met de analoge frequenties de meeste nationale frequenties van de nationale spelers bezit. Mediaset heeft op de berichtgeving geirriteerd gereageerd. President Fedele Confalonieri stelde in een reactie tegenover Italiaanse media dat l’Espresso en RCS MediaGroup om duidelijk ‘concurrentiele’ redenen met deze verhalen bezig zijn. l’Espresso is eigenaar van Repubblica; RCS MediaGroup van de Corriere della Sera. Beide kranten publiceerde uitgebreid over de kwestie. l’Espresso is eigenaar van de muziekzender All Music die alleen voor MTV Italia een concurrentiele rol speelt, maar verder geen grote rol van betekenis speelt in het Italiaanse medialandschap. RCs MediaGroup heeft geen activiteiten in het televisiedomein.
Ook de rol van het abonneetelevisiebedrijf Sky Italia is voor Mediaset en Berlusconi een doorn i het oog. Sky Italia het betaaltelevisiebedrijf van Keith Rupert Murdoch’s News Corp. moest bij de entree toen het Tele+ en Stream overnam, beloven geen activiteiten via de ether te ontplooien. Sky Italia heeft de Europese Commissie gevraagd om deze beperking op te heffen gezien de gewijzigde omstandigheden. Sky Italia voelt zich overigens enigszins ongemakkelijk aangezien Mediaset (deelneming Berlusconi) een paar jaar geleden startte met pay-per-view uitzendingen van de belangrijkste voetbalwedstrijden in de Serie A van o.a. AC Milan (deelneming Berlusconi) en andere voetbalclubs waar Sky Italia uitzendovereenkomsten voor de betaaltelevisie had gesloten.