COMMENTAAR – Nederland heeft geen staatsomroep. Politici en de leiding van de publieke landelijke omroep verklaren desgevraagd altijd blij te zijn dat dat in Nederland niet zo is (of zou zijn!). Sommigen vinden publieke omroepen als ARD, ZDF, BBC, VRT, France Television/Radio France ‘staatsomroepen’. Oftewel omroepen die dan door de politiek zouden worden bestuurd en ingevuld. Dat de werkelijkheid stukken genuanceerder ligt en politici nooit direct aan de knoppen zitten en meestal net als in Nederland de randvoorwaarden scheppen, is voor de discussies over het omroepbestel blijkbaar minder relevant.
Interessant detail is daarbij dat de Dikke van Dale als verklaring voor staatsomroep geeft: “door de staat gefinancierde omroep’….

En toch zijn er in de parlementen van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Vlaanderen en Duitsland waarschijnlijk net zoveel of zelfs waarschijnlijk minder discussies over programmatitels en hoe de publieke zenders worden geprogrammeerd vergeleken met hoe Nederlandse parlementariërs en ministers die voeren. Nederland doet wat dat betreft in de Lingo-discussie niet onder voor de discussies in de Italiaanse politiek die aldaar de afgelopen jaren continu op soortgelijk ‘Lingo-niveau’ wordt gevoerd.

De uitzending van TROS EénVandaag was wellicht het voorlopige toppunt van de nieuwste Lingo-hype.
Het is blijkbaar voor met name het CDA normaal hoe Nederland onder ministeriele verantwoordelijkheid omgaat met de uitzetting van mensen zonder verblijfsvergunning. Blijkbaar hoeft daar geen belangrijke politieke discussie over gevoerd te worden of de media te worden opgezocht opdat mogelijk Nederlandse folteringspraktijken aan de kaak worden gesteld. EO Netwerk berichtte erover, maar minister-president Balkenende mochten we er niet over horen, wèl over het blijkbaar van nationaal staatsbelang zijnde Lingo, het spelprogramma van de TROS. Vertier (de ‘spelen’ uit de uitdrukking ‘brood en spelen’) is blijkbaar belangrijker in de politiek dan mensenlevens?

Zendercoördinator Ton F. van Dijk die werkt onder verantwoordelijkheid van de NOS Raad van Bestuur denkt samen met de TROS erover na om het programma Lingo te vervangen door een ander spel.. Triomfantelijk kon Karel van Doodewaerd als TROS voorzitter zonder enige weerwoord of kritiek zijn meing verkondigen in de eigen actualiteitenrubriek, net als Joop Atsma (CDA) en Martijn van Dam (PvdA). Alsof het een propaganda-uitzending was!
Weerwoord in de reportage van dit ‘publieke’ TROS-programma was niet aanwezig, maar makkelijk beschikbaar: de VVD verklaarde immers (Tweede Kamerlid Paul de Krom in BNR Nieuwsradio’s De Lobby) de (terechte) stellingname dat de politiek niet gaat over programmatitels, maar gaat over het kader. Gemist in de nieuwste Lingo-discussie is ook D66’er Bert Bakker die al weer enkele jaren geleden op hetzelfde niveau als Atsma en Van Dam dit programma aanhaalde als te commercieel.

Dat de politieke interne spagaat tussen Hilversum en Den Haag nu door het CDA en de PvdA (samen een meerderheid in het huidige parlement!) wordt uitgespeeld op nog geen anderhalve maand voor de verkiezingen, is toch geen toeval? Als door een wesp gestoken reageerde Joop Atsma hypocriet op deze terechte constatering van Ton F van Dijk in Stand.Café (Radio 1).
Stil was het CDA op vele momenten waarop ze wel haar mening kan geven bij de het invulling geven van omroeppolitiek. Het meest merkwaardige is dat dankzij het CDA de NOS Raad van Bestuur verlost is van de spagaat waarin omroepverenigingen deze Raad telkens konden terugfluiten door in de NOS Raad van Toezicht beslissingen te blokkeren. Met volle verstand (dat zou je toch denken als je parlementariër bent!) heeft het CDA in zowel de Tweede Kamer als in de senaat ingestemd met deze wetswijziging die op 1 september 2005 (!) van kracht werd en die een jaar later in Hilversum geïmplementeerd is in de uitvoering. Blijkbaar wil het CDA niet weten dat ze toen tot twee keer toe accoord is gegaan met de nieuwe werkwijze.

Het CDA en de PvdA (die weliswaar tegen deze wet stemde) beginnen zich nu te begeven in de rol van de NOS Raad van Toezicht en spreken bovendien de verkeerde persoon aan. Niet de netcoördinator Ton F. van Dijk is formeel verantwoordelijk, maar de NOS Raad van Bestuur (Harm Bruins Slot, Cees Vis en Ruurd Bierman). Sterker nog: in de wetswijziging is de netcoördinator uit de Mediawet verdwenen! Blijkbaar weten sommige politici niet alleen wat ze hebben gestemd, maar ook niet waarover ze hebben gestemd, laat staan dat ze weten hoe het bestel functioneert of op z’n minst doen alsof ze dat niet weten. Maar wellicht dat het CDA en de PvdA spijt hebben dat toenmalige staatssecretaris Medy van der Laan geen directe politieke benoemingen voor de leden van de NOS Raad van Toezicht heeft gedaan? In theorie is het immers mogelijk dat niet-actieve politici (partijbonzen) daarin gaan zetelen. Als het CDA en de PvdA een regering na 22 november zullen vormen en het mediadossier samen kunnen bestieren, kunnen ze alles terugdraaien (met partijbonzen en omroepvoorzitters terug in de Raad van Toezicht) met alle gevolgen van dien…..Is dat een visie op de publieke omroep anno 2006/2007?

De selectieve geheugenkennis geldt ook voor Van Doodewaerd door te pretenderen alsof zijn omroep dé redder is van Lingo, terwijl zijn eigen organisatie nota bene blijkbaar andere ideeën over Lingo heeft, gezien de verklaringen van Ton F. van Dijk. Interessant is trouwens de wederopstanding van Van Doodewaerd. De TROS-voorzittter maakte gretig gebruik van de geboden ruimte in ‘zijn’ eigen actualiteitenprogramma waarin hij de door hem grotesk verwoorde staatsomroepdiscussie verwoorde, alsof hetgeen waar hij mee bezig is geweest (het ‘uitverkopen’ van de TROS aan D&D) allang vergeten en vergeven was. Dat die problemen nog lang niet vergeven en vergeten zijn bij de TROS, is wellicht een detail. Daarover geen enkele TROS EénVandaag reportage en evenmin hijgende CDA/PvdA-kamerleden die zich daar druk over maken, terwijl publieke middelen daarvij ogenschijnlijk in alle openbaarheid misbruikt worden.