Satellietexploitant Castor Broadcasting klaagt de Stichting Regionale Omroep Organisatie en Samenwerking (ROOS) alsmede RTV Noord-Holland, RTV Rijnmond, RTV Noord, Omrop Fryslan, RTV Drenthe, RTV Oost, Omroep Gelderland, Omroep Brabant en Omroep Zeeland aan vanwege het ontduiken van openbare Europese aanbestedingsregels die gelden voor met overheidsmiddelen gefinancierde organisaties. Het gaat om de uitzending van de regionale publieke zenders op satelliet sinds 10 november vorig jaar, die de regionale zenders middels een onderlinge overeenkomst hebben gerealiseerd. Castor eist alsnog een aanbestedingsprocedure en adviseert een stopzetting van de campagne omtrent het overhevelen van de regionale zenders naar de nieuwe satellietpositie Astra3 op 23,5 graden Oost. Als dat niet mogelijk blijkt, eist Castor schadevergoeding, zo liet het bedrijf DutchMedia weten.
De overeenkomst tussen SES Astra en de regionale omroepen voor satellietuitzendingen, waarbij Koninklijk KPN NV de uplink verzorgt en Canal Digitaal Satelliet facilitaire diensten verleent, was in de optiek van Castor een frustrerende ervaring. Oprichter en mede-aandeelhouder Ivo Veldkamp zegt eind 2005 in samenwerking met Eutelsat (een concurrent van SES Astra) de betrokken partijen aanbiedingen voor satellietuitzendingen te hebben gedaan. Nadat toenmalig OCW en EZ-ministers Maria van der Hoeven (CDA) en Joop Wijn (CDA) in een brief aan de Tweede Kamer formeel aankondigden op 25 augustus 2006 dat ‘ in goed overleg’ met het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Stichting ROOS ‘gezamenlijk’ financieel de uitzending van de regionale zenders op satelliet mogelijk te maken, meldde Castor zich. Castor vroeg aan de Stichting ROOS om de gunningscriteria op basis waarvan een aanbesteding zou plaatsvinden. “Gezien de hoogte van de bedragen, gingen wij er vanuit dat er een Europese openbare aanbesteding zou plaatsvinden,” aldus Ivo Veldkamp. “Wij willen graag daarop een offerte uitbrengen. Stichting ROOS antwoordde ons echter met de mededeling dat een aanbestedingsprocedure niet meer relevant is omdat de termijn kort was waarop de regionale omroepen moesten beslissen op welke wijze ze op satelliet zouden uitzenden. Wij vinden dit juridisch onjuist.”
Ivo Veldkamp zegt verder: “De regionale zenders hebben besloten voor SES Astra te kiezen. Die biedt de maximale hoeveelheid kijkers. Maar dat geldt voor de Astra1 op 19,2 graden Oost en niet de Astra3-positie op 23,5 graden Oost, waarnaar de regionale zenders binnenkort verhuizen. Hiermee is de mogelijkheid gecreërd om een tweede Nederlandse satellietpositie in de markt te zetten. In 2005 was al duidelijk dat het budget voor de regionale zenders op satelliet niet voldoende was om op de Astra1 te kunnen uitzenden. Wij zagen toen een mogelijkheid voor een nieuwe satellietpositie voor de Nederlandse markt. De nieuwe satellietpositie kan SES Astra thans in de markt zetten dankzij de regionale publieke zenders.”
Overigens schreef Eelco Blok namens de Raad van Bestuur van KPN in een brief aan de toenmalig minister van OCW op 15 augustus 2006 dat ze zelf in verband met de uitzendingen van de regionale zenders op satelliet ‘handreikingen’ had gedaan die de ‘door de regionale omroepen gewenste satellietdoorgifte dichterbij konden brengen’. Onduidelijk is wat deze handreikingen zijn. Volgens Castor heeft ROOS aangegeven dat KPN ‘de’ aangewezen partij is vanwege het al verzorgen van diensten voor de regionale zenders voor de DVB-T uitzendingen, de multiplexing en encoding alsmede signaaltransport. Dit is in de optiek van Veldkamp geen automatische opdrachtgunning, aangezien ‘je met deze redenering als publiek gefinancierde partij nooit een aanbesteding zou hoeven doen’.
Gerard Schuiteman, directeur van de Stichting ROOS en de man die de satellietzendingen samen met de regionale publieke zenders heeft gerealiseerd, wil desgevraagd op de dagvaarding van Castor Broadcasting niet reageren in de pers: ‘Geen commentaar’ zijn de enige woorden die Schuiteman wil melden over de kwestie. Directeur van de verscheidene regionale omroepen verwijzen allen door naar Schuiteman voor de woordvoering over hun situatie. Alleen Jaap Hilbink, technisch directeur van RTV Oost zegt desgevraagd dat zijn omroep naar ‘eer en geweten heeft gehandeld’ en de zaak met vertrouwen af te wachten.
Volgens Castor heeft Stichting ROOS echter wel commentaar geleverd naar aanleiding van juridisch beklag. Daarbij stelt ROOS dat de contractswaarde per omroep onder de drempel zou blijven en dat er een uitzonderingsbepaling bestaat voor spoedprocedures. Castor vindt dit ongeloofwaardig. Volgens Castor zou dit gezien de kostprijs van transpondercapaciteit niet kunnen. Daarnaast is in de optiek van Castor verdedigbaar dat de regionale omroepen op satelliet in feite gezamenlijk optrekken en dit in feite een gezamenlijk contract is, waarbij ROOS alle onderhandelingen heeft gedaan namens de gezamenlijke regionale omroepen. Het ministerie van OCW heeft in haar begroting 1,6 miljoen euro opgenomen voor vier jaar satellietuitzending van de regionale zenders. Daarnaast hebben acht regionale publieke omroepen het bedrag dat ze tot 11 december 2006 kwijt waren aan de analoge ethertelevisie-uitzendingen mogen behouden, waarmee ze mogelijk de satellietuitzendingen mee kunnen financieren aangevuld met een bijkomende onbekende financiering vanuit de provincies. Het drempelbedrag voor aanbestedingen is 211.000 euro per contract.
Aangezien met betrekking tot L1 het contract met Omroepbedrijf Limburg B.V.is gesloten, zal deze niet worden gedagvaard, aangezien de publieke licentiehouder (Stichting Omroep Limburg) een minderheid bezit van dit bedrijf.
Castor klaagt bewust de minister van OCW en Economische Zaken niet aan, evenmin SES Astra of KPN. Volgens Ivo Veldkamp hebben SES Astra en KPN geen aanbestedingsplicht. Alhoewel Veldkamp wel kritiek heeft op de bewindslieden, zegt deze dat deze – ook al omdat deze geen contractspartijen zijn en naar ROOS, resp. de regionale omroepen verwijzen – geen directe partij zijn in de kwestie. Het curieuze is echter dat CDA-minister Maria van der Hoeven destijds politiek verantwoordelijk was voor de uitzending op satelliet en dit zelf ook opende, en thans verantwoordelijk is voor aanbestedingen binnen haar rol als minister van Economische Zaken.
Volgens Veldkamp valt het op dat buitenlandse publieke omroepen, maar ook Radio Nederland Wereldomroep en BVN-TV aanbestedingen wel correct uitvoeren. Het gaat Veldkamp er niet om om bedrijven te frustreren maar het gaat om het hebben van eerlijke kansen en het op een goede wijze besteden van overheidsgelden. Met name Broadcast Partners heeft bij de contractsverlening van o.a. DAB en FM-uitzendingen van de landelijke zenders Radio 1, 2, 3FM, 4 en 5 de nodige procedures gevoerd die hebben geleid tot aanbestedingen.
De verwachting is dat de rechtszaak van Castor tegen de regiozenders bij de kantonrechtbank Amsterdam geruime tijd zal duren.
We zijn nu 7 jaar verder. Hoe is dat afgelopen.
Want inmiddels verdwijnen de landelijke publieke zenders (e de themazenders, voor zover aanwezig) per 1-8-2014 van de satelliet. Althans ze zullen niet meer via de satelliet kosteloos worden verspreid.
Waarmee iedereen in Nederland verstoken wordt van HDTV (tenzij men bekabeld is en/of tegen betaling in een abonnement neemt waarin ook de commerciële zenders zitten).
Blijft over het kwalitatief mindere Digitenne. Dat niet investeert in DVB-2 (en MPEG-4).