COLUMN – Circa 10 dagen geleden verscheen in het Financieele Dagblad een artikel over Jan Peter Balkenende en de Italiaanse premier. Balkenende ‘onderhandelde’ bij Berlusconi (in zijn rol als voorzitter van dienst van de G8) een plekje aan tafel. Nu de Europese verkiezingen aankomende zijn is opvallend hoe Balkenende zich positief uitlaat over Berlusconi. “Politieke vrienden”, zo betitelde Balkenende Silvio Berlusconi op een persconferentie. Laatstgenoemde kleineerde Balkenende gelijk met de opmerking dat Balkenende Cola nodig heeft bij de lunch. Af en toe komt het terug in de media, maar het blijft onderberlicht.

In de Europese Volkspartij waar het CDA onderdeel van is, is de algemene verwachting dat de politieke partij van Silvio Berlusconi (Popolo della Libertà) de op één na grootste fractie zal worden, met waarschijnlijk meer zetels (dan Nederland uberhaupt heeft (25) in het Europees Parlement). Er is altijd baas-boven-baas. De Europese Christendemocraten kunnen de Italiaanse zetels goed gebruiken voor hun machtspositie. Maar tegelijkertijd moeten ze nu Silvio Berlusconi’s Forza Italia en het postfascistische/conservatieve Alleanza Nazionale in feite zijn opgegaan in de nieuw opgerichte partij Popolo della Libertà deze partij officieel toelaten tot de Europese Volkspartij. En dat, dat is al geregeld, met dank aan Wilfried Martens. Wat deed Balkenende dan eigenlijk in Italië?! Die vraag komt op. Tijdens de persconferentie mocht liever niets gevraagd worden, zo wordt duidelijk uit berichtgeving, ondanks moedige pogingen van Hedwig Zeedijk.

Er mag geen VVD’er terugkomen in de Europese Commissie. Alhoewel ze uiteindelijk niet veel heeft gedaan of heeft kunnen doen aan de abnormale situatie van de Italiaanse mediawetgeving en marktpositie van Berlusconi’s bedrijven waaronder Mediaset, is aldus duidelijk dat Neelie Kroes niet terug kan keren als Europees commissaris. Het moet een opluchting zijn voor Mediaset, want er is nu net een procedure gaande over de digitalisering van de Italiaanse ether en aanverwante mediakwesties. En laat nu net bij de digitalisering in Italië ‘toevallig’ de positie van Mediaset alleen maar nog groter worden. En de Europese Commissie had juist daartoe – zij het voorzichtig – nieuwe verplichtingen opgelegd. Hoe dat verder gaat, zal Kroes niet meer meemaken als Eurocommissaris. Berlusconi blij!

Het enge van de situatie is dat Balkenende Berlusconi als ‘politieke vriend’ ziet. Je zou zeggen dat je dan het basisgedachtegoed deelt. Maar wat is dat gedachtegoed nu eigenlijk van Berlusconi in de kern? Het is vooral op machtspolitiek gebaseerd, zeer fel tegen alles wat centrumlinks is (communistisch!), tegen alles wat de rechtelijke macht omvat (‘rode toga’s!) en een inmiddels steeds langer wordende lijst van ‘legge ad personam’ (persoonlijke wetten’), alsmede uiteraard een mediaconcentratie, opiniemacht én een vermenging van politieke en mediamacht die zijn weerga niet kent in een westerse democratie. En uiteraard (zelf)censuur, waarbij zelfcensuur uiteraard erger is dan censuur. Erik van Muiswinkel liet het afgelopen zaterdag in een Endemol/VARA reportage over humor nog eens zien. Opvallend, want Endemol is voor één derde van…. juist ja, Berlusconi’s Mediaset! Het zou interessant zijn om te weten hoe Marco Bassetti tegen deze reportage aankijkt als ‘visitekaartje’ van de humor in het Berlusconiaanse Italië; Bassetti is de COO van Endemol en getrouwd met Stefania Craxi (dochter van..) die thans staatssecretaris van buitenlandse zaken voor de partij van Silvio Berlusconi; het zal hem toch niet ontgaan zijn!?….

De lezer zal vast denken, maar…de Italianen hebben Berlusconi toch voor de derde keer in meerderheid gewenst?! Deze column gaat daar niet over, maar gaat over hoe Balkenende die situatie beoordeelt en hoe Berlusconi’s invloed doorwerkt. Dat de ‘stijl’ anders is en dat Balkenende zich ‘niet wil spiegelen aan zijn persoon’, doet daar niets aan af. Het wordt bijzonder interessant als Balkenende Giulio Tremonti, de minister van financien van Italië aanduidt als iemand die met interessante ideeën zal komen als het gaat om het ethisch bewustzijn en het laten samengaan van markt en moraal. Het is een man die o.a. medeverantwoordelijk is geweest voor het legaliseren van boekhoudfraude om maar een detail te noemen!

Vreemd is verder de absolute stilte buiten Italië van de situatie in Italië. Juist het Europees parlement en de Europese instellingen alsmede andere landen kunnen meer doen om Europese wet-  en regelgeving meer te laten naleven in Italië. Als een cartoonist in Denemarken wordt bedreigd vanwege cartoons over de islam, dan is het voorpaginanieuws en wordt deze politiek in heel Europa gesteund. Maar als een andere cartoonist (Vauro) in Italië bedreigd wordt en actief wordt gecensureerd bij de Italiaanse publieke omroep op Rai Due, dan is het oorverdovend stil van politieke en Europees politieke zijde. Als vervolgens afgelopen week zware politieke benoemingen plaats vinden bij de Rai op hoofdredactioneel en zenderniveau, ook dan is het stil. Het wachten is op de komende nieuwe (zelf)censuur die na afgelopen golven van censuur in de periode 2001-2006 bij de Italiaanse publieke omroep hun opwachting deden. Zelfs het tot nu toe nog niet betwiste reportageprogramma Report (Rai Tre, vergelijkbaar met Zembla, maar dan uitgebreider) wordt bedreigd in haar voortbestaan, evenals uiteraard Anno Zero (Rai Due, van Michele Santoro waar cartoonist Vauro voor werkt).

Als Balkenende de politieke lijn van belangenverstrengeling, machtsmisbruik, legge ad personam (wetten voor personlijk doel), legge ad aziendam (wetten voor puur bedrijfsdoel), disrespect voor de scheiding der machten, ongeoorloofde monopolievorming ten behoeve van het eigen doel, het toelaten van definitief veroordeelden personen ook met zware misdrijven, het naar zijn eigen hand zetten van justitiele regels ten eigen gewin tot zijn vriendschappelijke beschouwt, dan weet iedereen bij deze dat een stem op het CDA in feite een stem is op het veel grotere Popolo della Libertà. Het is dat u het weet!

UPDATE: Silvio Berlusconi heeft op 23 mei jl. voor de regionaal/nationale zender “Canale Italia” gezegd dat de publieke omroep Rai die betaald wordt door alle Italianen met een oneindige pluriformiteit, terwijl het zo is dat er steeds meer Italianen geen kijk- en luistergelden betalen omdat ze niet accoord zijn dat met hun geld uitzendingen als Anno Zero (discussieprogramma van Michele Santoro die al eerder gecensureerd is op Rai Due), Ballaro’ (discussieprogramma op Rai Tre met Giovanni Floris), Report (het enige echte onderzoeksjournalistieke programma van de Rai op Rai Tre met Milena Gabanelli) en andere uitzendingen worden betaald die als contrast dienen tegen de politiek van de regering en diens regeringsleider. Het is slechts een illustratie hoe Berlusconi openlijk de aanval opent op de enkele nog ‘harde’ journalistieke programma’s. Anno Zero is het wekelijkse discussieprogramma van Michele Santoro die al eerder gecensureerd is op Rai Due, Ballaro’ is een wekelijks discussieprogramma op Rai Tre met Giovanni Floris, Report is het enige echte onderzoeksjournalistieke programma van de Rai op Rai Tre met Milena Gabanelli.

N.B. Dit artikel is een column met een mening; geen journalistiek artikel