Kabel en satelliet-operatoren stoeien duidelijk nog met modellen om HDTV breder geïntroduceerd te krijgen bij kijkers. Dit bleek uit de HD-update/HD Awards die gisteren in Hilversum gehouden werd. Satellietoperator Canal Digitaal maakte bij monde van haar algemeen directeur Kees Färber bekend slechts 5000 abonnees te hebben verkregen op het HDTV/themapakket dat 9,95 euro per maand kost. Dit blijken vooral bestaande abonnees te zijn die al duurdere pakketten afnamen. Het satellietbedrijf had hogere verwachtingen voor het pakket. Op 6 november werd het pakket verkleind met het vertrek van Voom HD; hierdoor zendt Canal Digitaal praktisch nog vier kanalen uit via dit pakket: BravaHDTV, National Geographic HD, Discovery Channel HD en VRT Eén HD. Laatstgenoemd kanaal is ook te zien via andere abonnementsvormen.

Ook Ziggo stoeit nog duidelijk met het concept van HDTV. Het maakte bekend dat er circa 40.000 HD-boxen van de techniek die Ziggo gebruikt, zijn verkocht. Daarmee is het aantal abonnementen bij Ziggo (totaal 3,1 miljoen abonnees) een stuk lager. Ziggo biedt daarbij BravaHDTV en Eurosport HD als ‘free to cable’. Discovery HD, National Geographic HD en History Channel HD worden voor 3,95 euro per maand aangeboden. Sport1 HD (niet bij Ziggo-West) en Film1 HD worden aangeboden voor abonnees van Film1, resp. Sport1. Ziggo verdedigde bij monde van Frans Schrijver de stelling dat HDTV zonder meerkosten in bestaande pakketten kon worden aangeboden om populairder te worden. Volgens het kabelbedrijf kan op deze wijze extra digitale abonnees geworven worden. Met digitale televisie heeft het kabelbedrijf dezelfde strategie gehanteerd, wat tot een redelijk succes heeft geleid. UPC ziet deze strategie echter anders; alleen voor Film1 en Sport1 hanteert het kabelbedrijf dit beleid. Volgens Ivo Lochtman is HDTV juist een optie waar klanten voor kiezen en die een extra kostprijs heeft. Voor Canal Digitaal geldt dat de kosten (lees transponderhuur) dient te worden terugverdiend.

De Nederlandse Publieke Omroep (Nederlandse Omroep Stichting) start naar verwachting uiterlijk eind maart met de HD-versies van Nederland 1, 2 en 3. Vorig jaar maakte Ziggo bekend daartoe garant te staan voor circa 2 miljoen euro (éénmalig) voor de publieke landelijke zenders om een aantal HD-producties te kunnen produceren. Ook UPC zal naar verwachting een bescheiden bijdrage leveren hiertoe. Eind 2009 is het de bedoeling dat Nederland 1, 2 en 3 circa 15 % van hun prime time programmering in HD zal uitzenden. De rest van de programmering wordt van standaard definitie, opgewaardeerd naar hoge definitie. UPC zal Nederland 1 HD, 2 HD en 3 HD in het HDTV-optiepakket (dus tegen extra betaling) opnemen; Ziggo zal de publieke HD-zenders in het standaardpakket aanbieden. Canal Digitaal gaf aan de publieke HD-zenders ook te zullen uitzenden, maar zei desgevraagd dat absoluut nog geen datum daartoe genoemd kon worden. In theorie kan dit nog enige tijd duren.

De commerciële zendergroepen RTL Nederland en SBS Broadcasting BV zeiden min of meer klaar te zijn voor HD-versies van hun zenders, maar met name het zakelijk model ontbreekt. Beide zendergroepen willen graag betaald worden door kabelaars, cq. een deel van de abonnementsbijdragen ontvangen. RTL Nederland stelde dat het al relatief snel komend jaar RTL 4, RTL 5, RTL 7 en RTL 8 in HD-versies te kunnen leveren vanuit Luxemburg aan geinteresseerde distributeurs. SBS Broadcasting BV stelde ze dit initieel voor Net 5 snel kan realiseren als start; later gevolgd door SBS 6 en Veronica. Maar het zakelijk model om betaald te worden, dient daarvoor te worden afgesproken. Ook MTV Networks BV stelde klaar te zijn voor een Nederlandse introductie van haar pan-europese zender MTVNHD. Ook hiervoor vraagt MTV Networks BV betaling, waarover tot nu toe nog geen overeenstemming met Nederlandse distirbuteurs over is bereikt. De komende maanden hoopt MTV Networks BV die alsnog te bewerkstelligen.

Satellietaanbieder Canal Digitaal bekijkt de mogelijkheid om een model te introduceren waarbij abonnees satellietontvangers in bruikleen verkrijgen als onderdeel van het abonnement. Daarbij biedt Canal Digitaal ook de mogelijkheid de installatie van benodigde schotelapparatuur te regelen. Dit maakte het satellietbedrijf bekend in de marge van de HD-update/HD Awards bijeenkomst die in Hilversum gehouden werd. Tot nu toe werkt Canal Digitaal alleen met ontvangers die de klant zelf dient aan te schaffen.

Thans is het satellietbedrijf bij enkele duizenden klanten bezig dit bruikleen-model te testen. Daarbij worden verschillende parameters uitgezet om te bezien hoe dit verloopt. Dit gebeurt alleen in bepaalde regio’s en bij bepaalde groepen klanten. Canal Digitaal werkt daarbij met operator afhankelijke Philips-ontvangers. De proef duurt twee maanden. Daarna wordt bezien of en op welke wijze het werken met bruikleenontvangers kan worden geintroduceerd. Wat prijzen daarbij zijn, is nog niet bekend.

Talpa Radio stopt per 1 december met Juize FM en per 31 december Radio Noordzee Nationaal als radiostations. Het online internetradioplatform Radio Digitaal wordt eveneens op 31 december stopgezet. Dit is een gevolg van een aantal beslissingen van Talpa Radio; belangrijkste reden is volgens woordvoerster Femke van der Hoeven dat de activiteiten niet rendabel te maken waren mede als gevolg van een gebrek aan FM-etherdistributie. Het korte termijn perspectief daarop was er overigens ook niet toen de stations startten.

Een aantal internetzenders die direct aan Radio 538, resp. Radio 10 Gold te koppelen zijn, zullen voor het einde van dit jaar via de websites van Radio 538, resp. Radio 10 Gold beschikbaar komen. Dit geldt voor o.a. 538 Hitzone, 538 Non Stop 40, 538 Dance Department, Radio 10 Gold 90’s, Radio 10 Gold 80’s en Radio 10 Gold 60/70’s. Anderen zoals JFK, Love Radio, Power FM en dergelijke zullen worden gestaakt. Het radiostation met homomuziek van Cornelis Willem Gordon Heuckeroth (Oz Radio) blijft via een eigen website bestaan.
Radio Digitaal startte op 25 april 2006 en werd geopend door premier Jan Peter Balkenende in de periode dat John de Mol via zijn Talpa-bedrijven volop met eigen radio- en tv-zenders actief was. Nadat Radio 538 werd ondergebracht bij RTL Nederland, bleef De Mol via Talpa Radio eigenaar van Radio 10 Gold. Dit station zal Talpa Radio blijven continueren.

Juize FM en Radio Noordzee Nationaal

Juize FM kent nagenoeg nationale kabeldekking. Het radiostation startte als internetzender op 18 juli 2004 als station voor hip-hop en R&B. De zender was een afgeleide van het gelijknamige (nog steeds bestaande) radioprogramma op Radio 538. Juize FM wist vrij snel landelijke kabeldekking te verkrijgen mede dankzij de overname op 1 juni 2005 van de kabelfrequenties van het ter ziele gegane radiostation Yam FM. Juize FM is door sommigen gezien als tegenhanger van het publieke FunX. Destijds voerde Radio 538 – samen met andere commerciële zenders – een aantal juridische procedures tegen de publieke zender FunX die ze destijds als oneerlijke concurrent zag. Deze procedures zijn uiteindelijk verloren. De zender stelt overigens dat de aan Slam! FM en FunX verstrekte vergunninen – die al verstrekt en actief waren toen Juize FM startte – een rol spelen bij de ‘onmogelijkheid’ om ‘op te boksen tegen concurrentie’. Juize FM zal als non stop ‘webradiostation’ van Radio 538 blijven uitzenden.

Radio Noordzee Nationaal startte op 26 september 2007 als internetstream. Op 1 juli jl. verkreeg de zender ook kabeldistributie in een aantal UPC-regio’s waaronder Flevoland, Gelderland, Rotterdam en Haarlem. De zender refereerde met haar naam en Hollandse Hits-format naar de ‘oude’ zender Radio Noordzee Nationaal die van 13 juli 1992 tot eind jaren ’90 onder deze naam uitzond onder de hoede van Uitgever Strengholt. Het huidige Radio Noordzee Nationaal zond non-stop Nederlandse muziek uit. Talpa Radio stelde bij de start van Radio Noordzee Nationaal dat het kon verzekeren dat deze zender in ieder geval de komende jaren zou blijven voortbestaan. Talpa Radio deed deze uitspraak omdat talloze andere Nederlandse muziekinitiatieven (inclusief het ‘oude’ Radio Noordzee Nationaal) in de loop der jaren er om financieel-economische redenen mee stopten. Thans is met name het boven-regionale radiostation RadioNL echter wel succesvol met een Nederlands format.  Volgens woordvoerster Femke van der Hoeven is Radio Noordzee Nationaal ‘in de kast’ gezet. “Mocht een mogelijkheid voor etherdistributie zich voordoen, dan kan hier opnieuw naar gekeken worden”, aldus Van der Hoeven.

Als gevolg van deze situatie komt binnenkort een einde aan de programma’s op Juize FM. Medewerkers van Radio Digitaal, Juize FM en Radio Noordzee Nationaal zullen volgens de woordvoerster zo veel mogelijk worden herplaatst binnen de Radio 538 en Radio 10 Gold-organisatie. Met het einde van Juize FM en Radio Noordzee Nationaal op de (analoge en digitale) kabel alsmede satelliet (Juize FM), komen per 1, resp. 31 december kabelfrequenties vrij. Radio 538, resp Radio 10 Gold zullen die niet opnieuw invullen.

Het Commissariaat voor de Media heeft in haar advies over de (meerjaren)begroting 2009 van de Nederlandse Omroep Stichting (NOS) vrije forse kritiek geuit op het beleid van de Nederlandse Publieke Omroep. Alhoewel het Commissariaat voor de Media adviseert het budget door de minister van OCW toe te laten kennen aan de NOS en constateert dat de publieke landelijke omroep in een ‘rustiger’ vaarwater terecht is gekomen met een blaak van zelfvertrouwen dankzij het succes van de tv-zender Nederland 1, zet de toezichthouder een flink aantal vraagtekens bij het publieke landelijke omroepbeleid. Voor de (meerjaren)begroting 2008 was het Commissariaat voor de Media overwegend positiever. Met name over de toekomst, de helderheid van de begroting en de onderbouwing van bepaalde publieke doelstellingen heeft het Commissariaat voor de Media forse kritiek.

Het Commissariaat constateert dat het stuk eerder een ‘uitgebreide beleidsnotitie’ is dan een meerjarenbegroting omdat de ‘financiële vertaalslag voor meerdere jaren’ ontbreekt, terwijl de Mediawet dit voorschrijft. Het Commissariaat voor de Media stelt weliswaar ‘begrip’ hiervoor te hebben in verband met het aflopen van de publieke landelijke omroep concessie in 2010, maar volgens de toezichthouder kon financieel wel ‘meer’ op de toekomstige begrotingen worden ingegaan. Hierdoor wordt niet voldaan aan de Mediawet. Ook bekritiseerd de toezichthouder een gebrek aan helderheid. Het is ‘niet altijd mogelijk is om de vertaling van de beleidsvoornemens of oorzaken voor tekorten naar de begroting terug te vertalen,’ en genoemde bedragen in de beleidstoelichting zijn niet verantwoord in de exploitatie-overzichten alsmede een gebrek aan detail-vergelijkingsmateriaal over gerealiseerde zaken in 2007, onderbouwen onder andere het gebrek aan helderheid volgens het Commissariaat voor de Media. Ook bekritiseerd de toezichthouder de wijze waarop de Raad van Bestuur van de NOS omgaat met begrotingstekorten vanaf 2010. Volgens het Commissariaat behoren de financiële risico’s van de publieke landelijke omroep in kaart te worden gebracht en in hoeverre die de haalbaarheid van doelstellingen in de weg staan, maar ook hoe de publieke landelijke omroep om wil gaan met mogelijke bezuinigingen.

Kritiek op digitale plannen

De toezichthouder stelt verder dat de Raad van Bestuur van de NOS meer dan thans het geval is ‘uitlegt wat haar met themakanalen en internetactiviteiten precies voor ogen staat voor wat betreft publieksbereik’ alsmede evaluatiemomenten inbouwt, speciale content voor themakanalen ontwikkelt, alsmede representatief onderzoek doet naar bereik.

Kritiek op samenwerking met derden

Het Commissariaat voor de Media bekritiseert de Nederlandse Publieke Omroep verder op het vlak van samenwerking met derden. “het is van belang geldstromen transparant en gescheiden te houden” [..] “de publieke taakopdracht moet voorop staan in plaats van bijvoorbeeld het eventueel vergroten van de inkomsten,” aldus de toezichthouder die hoopt dat een duidelijke beleidsvisie hierop wordt ontwikkeld. De opmerkingen hierover zijn geplaatst in het kader van samenwerking met partijen in de culturele sector.

Diversiteit blijft steken bij onderzoek?

Het diversiteitsbeleid bij de publieke landelijke omroep leidt voor het Commissariaat voor de Media niet tot concrete acties voor de korte termijn voor de instroom van meer ‘gekleurd’ personeel. De toezichthouder wijst op FunX waar diversiteit achter de schermen leidt tot meer diversiteit in de programma’s en roept nu de publieke landelijke omroep op tot concrete acties. Het onderzoek naar de voorkeuren van ‘prioritaire’ groepen minderheden prijst het Commissariaat, maar wordt onvoldoende geacht. Ook bekritiseert het commissariaat de weinige ambities op het vlak van nieuws en actualiteiten ten opzichte van bijvoorbeeld kunst en cultuur: “de unieke pluriforme samenstelling van de publieke omroep in Nederland biedt ook de kansen om binnen de nieuws- en actualiteitenvoorziening meer kleuren te laten zien en horen”. Volgens de toezichthouder is sport voor de cohesie alleen onvoldoende. Indirect doet het Commissariaat voor de media met de opmerking een lichte suggestie over hoe het NOS Journaal en Netwerk/EenVandaag/Nova omgaan met hun berichtgeving die aldus meer ‘kleuren’ zou kunnen omvatten.

Televisie te commercieel?

Volgens het Commissariaat voor de Media is in de begroting opvallend dat de programmering zich met nadruk op Nederland 1, 2 en 3 richt op 20 tot 49-jarigen, en dat is een puur commerciële doelgroep. Alhoewel de Raad van Bestuur van de NOS ontkent dat het de bedoeling is de inkomsten van de Stichting Ether Reclame (STER) te vergroten, is een uitleg hierover (deze groepen worden ‘slecht’ bereikt) onvoldoende helder opgenomen in de begroting. Twee leden van de Raad van Bestuur van de NOS maken ook deel uit van het bestuur van de STER.

Themakanalen: Politiek en sport vreemde combinatie?

De toezichthouder prijst de moed om het mes te zetten in het aantal themakanalen, maar merkt tegelijkertijd op dat de publieke landelijke omroep nog steeds een ‘omvangrijk’ pakket heeft. Het Commissariaat voor de Media begrijpt de combinatie van sport en politiek niet en noemt deze ‘gekunsteld’ en ‘lastig’ om kijkers vast te houden. Sport en nieuws of politiek en nieuws is volgens de toezichthouder eerder voor te stellen.

Radio: intern kannibalisme en geen heldere analyse

De radiostrategie van de publieke landelijke omroep krijgt van het Commissariaat voor de Media de meeste kritiek. Niet alleen ontbreekt volgens de toezichthouder een ‘heldere analyse’ ten aanzien van het teruglopen van het marktaandeel van  o.a. Radio 1 en Radio 2, ook vraagt het Commissariaat zich af of er sprake is van intern kannibalisme. De winst van Radio 5 zou ‘best eens’ verklaard kunnen worden uit het verlies van Radio 2, aldus de toezichthouder. Verder vraagt het Commissariaat zich af of het segment kunst en cultuur zich op Radio 5 (in de avond) wel onderscheid van Radio 6.

Het Commissariaat voor de Media stelt dat de Raad van Bestuur van de NOS er goed aan zou doen om ‘een goede analyse van de huidige radiomarkt en zijn (commerciële) spelers te maken om inzichtelijk te maken hoe de publieke zenders zich onderscheiden van commerciële tegenhangers, om formats en doelgroepen scherper af te bakenen. De toezichthouder wijst er op dat bij Radio 4 zich bijvoorbeeld met haar stellingname ‘volledige klassieke zender voor een breed publiek’ de vraagt opwerpt waar de muziekkeuze zich onderscheidt van Classic fM. Verder wijst de toezichthouder erop dat het zaak is om de ‘bakens’ te verzetten ten aanzien van de investeringen in DAB, omdat er andere technieken voor digitale radio zijn gekomen. Voor geplande themakanalen die de publieke omroep digitaal via met name de kabel wenst te distribueren, stelt de toezichthouder dat meer informatie nodig is alvorens die te honoreren. Zoals bekend wil de Raad van Bestuur van de NOS o.a. themakanalen voor Radio 4 en Radio 6 introduceren ter vervanging van Concertzender; iets dat gevoelig ligt. Hierop gaat het Commissariaat voor de Media niet in, maar constateert wel een gebrek aan motivatie voor de themakanalen radio. Minister Plassterk van OCW dient de themakanalen goed te keuren voordat deze kunnen starten.

Raad van Bestuur NOS: geen reactie op vragen

DutchMedia heeft getracht in een eerder stadium in het kader van een bepaalde opdracht over de strategie van de publieke landelijke omroep hier nadere informatie over te verkrijgen van de Raad van Bestuur van de NOS onder voorzitterschap van Henk Hagoort. In reactie daarop meldde Jeroen Wassenberg namens de NOS Raad van Bestuur dat daar de ‘overtuiging heerst dat met genoemde documenten (meerjarenbegroting, jaarrekening, rapportage prestatiecontract en het rapport van de rekenkamer, DutchMedia) iedere relevante vraag op basis van die documenten beantwoord wordt’. Volgens de woordvoerder ‘kan elke vraag’ daarmee ‘bevredigend beantwoord worden’. Na het verschijnen van de Commissariaat-bevindingen was de woordvoerder van de NOS Raad van Bestuur  niet voor commentaar bereikbaar.

De tv-zender Het Gesprek zal op zondag 4 januari 2009 een doorstart maken. Programmadirecteur Thomas Hendriks maakte op een Kabelraden-bijeenkomst voor programmaraden bekend dat met een aantal partners structurele afspraken gemaakt zijn waardoor de zender kan doorstarten. Medio september werd bekend dat de interviewzender in afwachting van nieuwe samenwerkingsverbanden geen nieuwe programma’s meer zou uitzenden. In de nieuwe schema’s blijft het format van Het Gesprek nagenoeg gelijk, zij het dat de ‘interviewzender’ zich nu vooral als ‘kwaliteitszender’ wil profileren.

Het Gesprek dat sinds begin oktober 2007 bestaat, is een initiatief van Derk Sauer, Ruud Hendriks en Frits Barend. Volgens Hendriks blijft dit trio het volledige eigendom houden over de zender. Eerder dit jaar mislukte een traject tot samenwerking met de PCM-uitgave De Volkskrant. Volgens Hendriks zal een aantal nog bekend te maken partners programma’s uitzenden via Het Gesprek. In de nieuwe opzet is het de bedoeling dat de zender verder werkt aan haar profiel. De programmering van Het Gesprek per januari 2009 lijkt op die in september jl. was ingezet. Zowel het (in het Nederlands ondertitelde) nieuws van BBC World News (21:00-21:30 uur en 23:30-00:00 uur) alsmede Hard Talk (eveneens van BBC World News om 23 uur) krijgen er een plek. Verder valt op dat de zaterdagavond bij Het Gesprek een lichter karakter krijgt: programma’s over eten, reizen en muziek alsmede een popconcert krijgen er een plek evenals films en documentaires. Op zondagavond zal naast politiek en interviews ook een docusoap een plek krijgen, terwijl elke werkdag de Late Show met David Letterman uit de Verenigde Staten terug zal keren (19 uur en 00 uur). Een eerder aangekondigde samenwerking met het Koninklijk Concertgebouworkest en het Concertgebouw zal alsnog op zondagmiddag zal alsnog van start kunnen gaan met zowel muziek als gesprekken over klassieke muziek. Verder staan o.a. een ‘IDFA Documentaire’, ‘Coach TV’, programma’s over nieuwe media, vrouwen, boeken, muziek, cultuur  en politiek in de nieuwe schema’s.

Volgens Hendriks is afgelopen woensdag duidelijk geworden dat Het Gesprek door kan gaan. Volgens de programmadirecteur is voor circa twee jaar een plan gemaakt, opdat tot eind 2010 zekerheid aan de zender gegeven kan worden. Het aantal eigen geproduceerde programma’s zal overigens iets omlaag worden gebracht; door de partner-programma’s blijft het aantal ‘nieuwe’ produkties op peil. Het is nog niet bekend wanneer Het Gesprek bekend zal maken wie de verdere partners zijn naast BBC World News en het Concertgebouw. De zender stelt dat er een uitbouw zal komen van publicitaire aandacht, om meer kijkers te kunnen binnenhalen.

UPDATE:

Vandaag werd bekend dankzij Jean Pierre Geelen van de Volkskrant dat de Nationale Postcode Loterij waarschijnlijk een van de partners zal zijn. De samenwerking hangt af van de goedkeuring van de 57 deelnemende partners van de Nationale Postcode Loterij. Het is nog niet duidelijk op welke wijze de Nationale Postcode Loterij met eigen programma’s op Het Gesprek zal uitzenden. Er bestaat al een digitale kabelzender voor nationale doelen onder de naam Goed TV. Het is de verwachting dat naast de Nationale Postcode Loterij, het Concertgebouw en BBC World News binnenkort ook andere partners van Het Gesprek bekend zullen worden.