De regering wil meer reclame-onderbrekingen van de publieke zenders toestaan bij evenementen. Dit blijkt in de aan de Tweede Kamer ter behandeling toegestuurde wijzigingsvoorstellen op de nieuwe Mediawet. “De publieke omroep, in het bijzonder NOS-RTV heeft echter een taak ten aanzien van sport in brede zin (zowel populaire als minder populaire sporten). Iets meer flexibiliteit is dan wenselijk, ook met het oog op verwerving van de rechten op uitzending. Het kan in sommige gevallen leiden tot wat meer onderbrekingen. Maar dat beperkt zich alleen tot die evenementen die meerdere natuurlijke pauzes omvatten.” zo schrijft Mediaminister Ronald Plasterk van de PvdA in de memorie van toelichting. Alhoewel de totale hoeveelheid zendtijd aan reclame niet zal toenemen per uur, betekent dit de facto wel dat er meer programma-onderbrekende reclame bij sportuitzendingen. Tot nu toe waren Nederland 1, 2 en 3 gebonden aan de regel dat minimaal 45 minuten tussen reclame-blokken moesten zitten. Bij schaatswedstrijden, maar ook bij tenniswedstrijden of andersoortige wedstrijden (ook bij voetbalverlengingen), kan dit in de toekomst tot extra reclame-onderbrekingen leiden, tenminste als de Tweede Kamer en de Eerste Kamer hiermee accoord gaan. Overigens wordt voorsgesteld een per ongeluk in de Mediawet opgenomen regel dat sponsoring voor commerciele omroepen maximaal 5 seconden mag duren, weer geschrapt, al blijft die wel voor de publieke omroep gelden. Wel wordt sponsoren nieuwe beperkingen opgelegd: (specifiek) aanprijzen van produkten middels programmasponsoring mag niet meer.

De Nederlandse Omroep Stichting wordt per 1 januari 2010 omgevormd tot de Stichting Nederlandse Publieke Omroep (NPO) die de concessie houdt van de landelijke publieke omroep alsmede de bestuurstaken daartoe uitvoert. NOS-Radio en Televisie, oftewel de ‘programmatische’ NOS die tot nu toe integraal onderdeel is van de Nederlandse Omroep Stichting en daarmee onder dagelijkse verantwoordelijkheid van de NOS-Raad van Bestuur valt, zal per 1 januari 2010 officieel in een ‘nieuw’ op te richten Nederlandse Omroep Stichting (NOS) worden ondergebracht. Er zal echter toch een bestuurlijk verband blijven bestaan tussen de ‘nieuwe’ NOS en de Stichting NPO (de ongedeelde Nederlandse Omroep Stichting). De NPO-Raad van Bestuur (nu nog NOS-Raad van Bestuur) zal wettelijk de Raad van Toezicht gaan vormen van de ‘nieuwe’ NOS en daarmee de bevoegdheid houden over directiebenoemingen, zoals thans al het geval is. Tevens blijft de NPO-Raad van Bestuur als NOS-Raad van Toezicht belast met toezicht op de algemene gang van zaken binnen de programmatische NOS en de pluriformiteit van het media-aanbod van de NOS en dient het de NOS-directie ter zijde te staan met adviezen. De NOS-directie die na in werking treding van de nieuwe Mediawet van kracht wordt (verwacht per 1 januari 2010) zal uit maximaal drie personen bestaan en daarmee bestuursverantwoordelijkheid en financiele verantwoordelijkheid krijgen . Volgens de regering is “het belang van de NOS-programmering voor de gezamenlijke taakopdracht van de publieke omroep als geheel groot”. “De omvang van de zendtijd en het budget van de NOS rechtvaardigen dat de Raad van Bestuur hier enige invloed houdt,” aldus de regering die stelt dat er een “goede verbinding” moet blijven tussen de programmastrategie van de NOS en de strategie van de publieke omroep als geheel.” De regering noemt de gevonden NOS-Raad van Toezicht oplossing als bestuursorgaan waarin de NPO-Raad van Bestuur in zetelt een ‘goede middenweg’. De Raad van State kon niet volgen waarom de huidige ongedeelde NOS tot wrijving zou leiden en kon evenmin volgen waarom de onpartijdigheid of de onafhankelijkheid van het NOS-Bestuur thans ter discussie staat en verzocht de regering het wetsvoorstel hierop aan te passen. De regering heeft echter volgehouden de NOS te willen splitsen. Overigens krijgt de nieuwe NOS een specifieke taakopdracht, nl. de verzorging van nieuws, sport en evenementen ‘dat zich bij uitstek leent voor gezamenlijke verzorging’, waaronder media-aanbod dat een hoge frequentie kent, ‘algemeen dienstverlenend karakter’ kent en beter gezamenlijk tot stand kan komen met een doelmatiger inzet van middelen. Ook behoudt de ‘nieuwe’ NOS de taak tot Teletekst-verzorging. In aanloop naar deze wetswijziging organiseert de programmatische NOS zich in kalenderjaar 2009 (per 1 januari) al volgens het model zoals de wetswijziging al voorschrijft. Ze noemt dit zelf een ‘tussenstichting’ model.

De Stichting Nederlandse Publieke Omroep (NPO) die de rechtsopvolger van de huidige Nederlandse Omroep Stichting (NOS) wordt, zal als het aan de regering ligt, niet meer werken met publieke landelijke omroepconcessies van tien jaar, maar voortaan met concessies die vijf jaar duren. Het is volgens de regering een gevolg van het regeeraccoord. De Stichting NPO zal voortaan geen eigen uitzendingen meer kunnen verzorgen, omdat die uitzendingen ‘meegaan’ naar nieuwe NOS. Hierdoor komt een radiothemakanaal als FunX Landelijk mogelijk in de problemen aangezien daar thans geen omroeporganisatie die uitzendingen kan verzorgen aan gekoppeld is.

Overigens krijgt in navolging van Radio Nederland Wereldomroep, ook de Nederlandse Programma Stichting (NPS) nu een Raad van Toezicht-model, waarbij deze meer op afstand staat van de organisatie. Een maximaal driekoppige directie krijgt de bestuursverantwoordelijkheden. Verder regelen de wetsvoorstellen tot wijziging van de nieuwe Mediawet de kriteria voor omroepverenigingen en hun zendtijd.

COLUMN – “Een sterke publieke omroep en een sterke commerciële omroep hebben elkaar echt nodig. Je moet eens in landen kijken waar een zwakke publieke omroep is, Italië (en zuid-amerika), dan is de commerciële omroep ook vaak prut, dus we hebben elkaar nodig…”

Quote/unquote de voorzitter van de NOS-Raad van Bestuur – Henk Hagoort – in het VARA-programma De Wereld Draait Door. Hagoort vergist zich hier behoorlijk. Ook de NOS kan weten dat de publieke Italiaanse omroep Rai niet alleen van de grootste Europese publieke omroepen is, maar ook dat deze zeer sterk is. Over het kalenderjaar 2007 behaalde de Rai een gemiddeld marktaandeel van 42,2 %. In 2007 behaalden Nederland 1, 2 en 3 een marktaandeel van 31,3 % (24 uur per dag), resp. 33,1 % (18 tot 24 uur). In Italie bestaat er nog kijk- en luistergeld (107,53 euro per huishouden, resulterend in een opbrengst van 1,59 miljard euro). De totaal geconsolideerde omzet van de Rai is 3,23 miljard euro. Mediaset haalde in 2007 een marktaandeel van 40,5 % met een Italiaanse omzet van 3 miljard euro (totale omzet Mediaset is 4,08 miljard!). De Rai speelt als publieke omroep een rol van betekenis op tal van terreinen en is als publieke omroep een vele malen sterker bedrijf dan de Nederlandse publieke omroepsector, zowel in financieel opzicht als in ‘marktaandeel’ opzicht. Binnen de EBU, de koepel van Europese publieke omroepen is – al is het maar de grootte – de Rai een veel belangrijkere rol dan de Nederlandse Publieke Omroep. Waar de Rai en ook de Franstalig Belgische RTBF (per 1-1-2009 als voorzitter) onderdeel zijn van de ‘executive board’, is Nederland afwezig.

Mediaset is niet alleen een zeer sterk Italiaans commercieel mediabedrijf het is in Spanje evenzo sterk en is samen met het John de Mol-consortium Cyrte alsmede Goldman Sachs aandeelhouder van Endemol. In hoeverre de zenders van Mediaset ‘prut’ zijn, is aan de kijker. Gegeven is wel dat Mediaset een mediabedrijf van formaat is, en in tegenstelling tot de meeste andere commerciële tv-ondernemingen per zender eigen los van elkaar staande journaals kent en ook eigenaar is van filmproducent/distributeur Medusa. Mediaset stond in Europa (destijds als Fininvest) in feite mede aan de basis van de moderne commerciële televisie-industrie die van eind jaren ’70 tot 1984 gestalte kreeg toen in Nederland commerciële omroep in al haar gedaantes officieel verboden was!

De opmerking dat de publieke omroep in Italië zwak zou zijn of de commerciele omroep ‘prut’ in deze zin, raakt noch kant noch wal, tenminste uitgaande van bovenstaande gegevens. Een kwalificatie als zou Mediaset in die zin ‘prut’ of zelfs ‘goede produkties’ brengen,, is in vergelijking met Nederland vreemd. RTL en SBS kennen een soortgelijke commerciele programmering als Mediaset, zij het met minder eigen produkties en slechts één journaal (RTL Nieuws) en minder journalistieke uitzendingen.

Vreemd dat een voorzitter van het hoogste orgaan van de nationale Nederlandse publieke omroeporganisatie deze uitspraak doet ten aanzien van de publieke en commerciële Italiaanse omroep. Los hiervan, staat uiteraard de discussie van belangenverstrengeling in de vorm van Silvio Berlusconi – die zowel regeringsleider is als de grootste aandeelhouder van Mediaset – en de in extreme vorm doorgevoerde manier van een verpolitiekte publieke omroep, die de Rai is en de wijze waarop de Rai evenals Mediaset programma’s maakt en brengt, alsmede de ‘monopoliepositie’ die Mediaset als commerciele omroep heeft.

PS> in een reactie in de Volkskrant op stellingnames van de PVV vandaag heeft Hagoort een aantal stellingnames ingenomen. De reactie is hier te vinden. Afgaande op de feiten het volgende.

1) Hagoort stelt dat de publieke omroep in feite 3 euro per Nederlander kost, oftewel 79 euro per huishouden per jaar. Maar feitelijk klopt dit getal niet. Immers als je de publieke omroep, oftewel belastinggefinancierde omroep in Nederland bij elkaar optelt met aftrek van reclame kom je op een totaal van 718.384.000 euro waarvan ook bijdrages voor de regionale publieke omroep en Wereldomroep betaalt worden. En dan betalen Nederlanders – volgens de gegevens van 2007 – 102,62 euro per jaar. Uitgaande van 100 miljoen meer per 2011 (ligt vast), is het bedrag zelfs 116,9 euro per huishouden. En dan betaalt de Nederlander (inclusief baby’s, dementen, blinden, doven, tv-lozen) per maand 4,26 euro per maand in totaal. De lokale omroepbijdragen en directe financiering aan FunX/MTNL e.d. (totaal 20 miljoen) zijn hier niet in in meegerekend. De STER droeg 192 miljoen aan reclame-inkomsten bij in 2007.
2) De opmerking dat de publieke omroep slechts 3,5 % van haar budget besteedt aan internet is een selectieve werkelijkheid. Immers zonder de programma’s en het gebruik van de ‘bronnen’ die op radio, teletekst en televisie gemaakt worden, stelt de publieke omroep  op internet nauwelijks iets voor. Uitzendinggemist is daar een mooi voorbeeld van.

3) Henk Hagoort laat onvermeld in zijn artikel dat hij niet alleen bestuurder is van de Nederlandse Omroep Stichting, maar ook van de Stichting Ether Reclame (STER) die als doel heeft reclamegeld binnen te halen.

Sky Radio Groep dat voor 85 % in handen is van de Telegraaf Media Groep, heeft sinds november de volledige zeggenschap verkregen over TMF Radio. MTV Networks BV (via MTV Networks International onderdeel van Viacom) heeft zich als joint venture partner teruggetrokken. TMF Radio startte nog geen twee jaar geleden (27 december 2006) haar uitzendingen en is alleen via de kabel en internet te beluisteren met non-stop hitmuziek, gericht op een jonge doelgroep, oorspronkelijk opgezet in het verlengde van de tv-zender TMF.
“Omdat wij het een leuk station vinden, gaan we ermee door,” aldus Martin S. Banga namens Sky Radio tegen DutchMedia. Volgens Banga wijst er op dat “de andere partij toch minder in radio zit dan wij”. TMF Radio kan de merknaam ‘TMF’ – die in handen is van Viacom (het moederbedrijf van MTV Networks BV) – blijven gebruiken de komende periode. Banga wil niet ingaan op de vraag voor hoelang dat is afgesproken. Volgens de Sky Radio Groep-zegsman “gaat het de goede kant op” met TMF Radio verwijzend naar luistercijfers. TMF Radio kent een marktaandeel van 0,3 % (10+) en in de doelgroep 10-19 jarigen 2,7 % (cijfers van september/oktober 2008 IntomartGFK/CLO). Banga wil niet ingaan op de financiële resultaten van het station dat verlieslatend is. Welingelichte kringen meldden dat TMF Radio mogelijkerwijs na een relatief lange duur haar naam zal moeten wijzigen waarbij overwogen wordt de naam HitRadio te gebruiken. De naam HitRadio wordt al ingezet voor de BV-naam van de kabelcontracten van TMF Radio en is in handen van de Sky Radio Groep en werd gebruikt tussen juli en december 1992 als voorloper van Radio 538. Sky Radio Groep is naast TMF Radio ook geconsolideerd eigenaar van Sky Radio, Classic fM, Radio Veronica en het Duitse Radio Bob! MTV Networks BV kon bij monde van woordvoerster Stéphanie Dekker nog niet reageren op het hoe en waarom van het terugtreden van MTV Networks uit TMF Radio.